۱-تقدس پیوند زناشوئی که در این باره حضرت رسول (ص) می فرماید: ازدواج سنت من است، پس هرکس از سنت من روی گرداند از من نیست.(بحارالانوار-ج۱۰۳ :۲۳۰)
امام صادق (ع) می فرمایند:« دورکعت نماز شخص متاهل بیش از هفتاد رکعت نماز شخص مجرد فضیلت و ارزش دارد.»(همان-ج۱۴ :۶)
۲-انتخاب آگاهانه: کارشناسان امور خانواده بر این باورند که بسیاری از اختلافات و مشکلات خانوادگی از ضعف مجاری اطلاع رسانی شتاب زدگی و عدم انجام مطالعات دقیق در مرحله گزینش و اعتماد بی مورد و … سرچشمه می گیرد.
۳-ازدواج اختیاری: یکی از مواردی که در فرهنگ های سنتی نسبتاً رواج داشته اجبار دختر و بعضاً پسر به ازدواج بوده است. ساختار های خاص جوامع سنتی به گونه ای بوده که با این نوع ازدواج های اجباری همخوانی داشته و گاه حتی بعنوان امر به هنجار آنها را تقویت می کرده است.(بهنام وراسخ،۱۳۸۴ :۱۲۶).
هنوز اجبار به ازدواج در میان دختران و پسران شهرستان خاش دیده می شود. در حالی که از دیدگاه اسلام پسر و دختر در امر ازدواج از اراده و اختیار برخوردارند و روایات فراوانی در این مسئله تصریح دارد.(وسائل الشیعه.ج۱۴ :۲۰۱-۲۲۰)
۴-انتظارات معقول
۵-زیبایی و آراستگی
۶-ارضای جنسی
۷-محدودیت در روابط جنسی
۸-رشدیافتگی و بلوغ جنسی زوجین: یکی از مهم ترین عواملی که باعث پیدایش خانواده چندهمسری در شهرستان خاش می شود هم همین عامل است. در مباحث قبلی از نامزدی و ازدواج شاگردان کم سن و سال که در دوره های راهنمایی محصل بوده اند برایتان گفتم. عدم بلوغ سنی و جنسی ، عدم رشد عاطفی و ذهنی و اجتماعی در افراد کم سن و سال باعث ایجاد مشکلات زیاد و گاهاً چند زنی مردان بلوچ می شود.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۹-آموزش نقش های زناشوئی و والدگری: یکی دیگر از علل پیدایش خانواده های چندهمسری در این شهرستان الگوگیری از والدین و فامیل های نزدیک است و زنان نیز چون از مادران و فامیل های نزدیک خود دیده اند، برای حفظ حیثیت و آبروی خود دم نم یزنند و به این سرنوشت رضایت می دهند و عمری می سوزند و می سازند.
۱۰-عشق و محبت متقابل زوجین
۱۱-همسان همسری: درد بزرگی که در میان ازدواج های قوم بلوچ دیده می شود و مشکلات زیادی را بوجود می آورد، نا همسان همسری است چرا که مردان به ویژگی های شخصیتی خود و همسران خود و از همه مهم تر فاصله سنی خود و همسران خود توجهی ندارند و این ناهمسانی ها منجر به عدم درک متقابل و پیدایش اختلاف و ازدواج مجدد مرد می شود. (بستان؛۱۳۸۳ :۱۷۸-۲۰۴)
آقای هرمزی سرهنگ سپاه ایرانشهر از پیرمردی گفت که ۹۵سال سن داشت و قصد ازدواج با دختری ۱۶ ساله را داشت که بعد از مدتی با او ازدواج کرد اما یکماه از عروسی او نگذشته بود که فوت کرد و دختر بیچاره را بیوه و تنها رها کرد و هزاران مورد دیگر که در قسمت پیامد ها از آنها سخن به میان خواهد آمد.
-۴-۱۸-بررسی خانواده های چندهمسری خاش ازنظرتغییرات
تغییر فرایندی است که بسته به نوع جامعه ازنظرباز یابسته بودن باشدت وکندی خاصی درطول زمان صورت می گیرد ،هیچ جامعه ای رانمی توان یافت که در مواجهه با عناصر مختلف فرهنگی ،اجتماعی ،اقتصادی و…تغیراتی نکرده باشد .به نوعی می توان گفت راز دوام وماندگاری جوامع همین تغیرات وسازگاری وانطباق خود باشرایط موجود بوده است ،حال درجوامعی که بازترند تغیرات سریعترودر جوامعی که بسته ترند به کندی صورت می گیرد .درجامعه ایلی وطایفه ای خاش به علت بسته بودن جوامع که دلایل آن را هم می توان آداب رسوم ایلی وسنت وعرف واعتقادات قبیله ای عنوان کرد تغیرات در تمام زمینه های اقتصادی ،فرهنگی ،و…به آرامی صورت گرفته است .حال بعد ازاین مقدمه بدنیست به بررسی تغیرات درباره چند زنی بپردازیم.
اسلام جرقۀ و مجری تغییرات در چند زنی:
همانطور که گفته شد خانوادۀ چند همسری (چند زنی ) به خانواده ای گفته می شود که یک مرد همزمان با دو یا چند زن که همسر او هستند زندگی می کنند و اینگونه خانواده ها نه تنها مختص کشور ما یا کشورهای اسلامی بلکه در تمام کشورهای جهان دیده می شود و همانطور که قبلا هم گفتیم دلایل زیادی چون پدر سالاری و بالا بودن آمار زنان آماده به ازدواج و عدم کار زنان و وابستگی آنها به مردها و …… باعث این پدیده شده بود کشورهای اروپایی که اکنون ادعای خانواده های تک همسری دارند و و آنرا ایده آل ترین نوع خانواده می دانند زمانی چنین پدیده ای را در کشور خود تجربه کرده اند .
در زمان های گذشته چند زنی چنان زیاد و شایع بود که یک مرد چندین زن اختیار می کرد و در حرمسرا یا خانه خود آنها را اسیر می کرد و حتی گاهاً سالی یکبار هم به آنها سر نمی زد و با آنها مراوده نداشت ، ایرانیان باستان و اعراب و مصر ، یونان ، چین …. مثالهای بارزی از اینگونه سوء استفاده از زنان بودند ، پادشاهان که بسیار جفاها و ظلم ها می کردند و اگر از زنی خوششان می آمد حتی اگر زن شخصی دیگر بودند باید به زور از شوهرش جدا می شود و به عقد شاه در می آمد ، که بعد از یک هفته یا چند روزی که شاه با او بود دیگر از یادش می رفت و در حرمسرای پادشاه سالهای سال تنها و بی عشق و محبت می ماند ، ساسانیان نمونه بارز این ادعا هستند به طوری که در جنگ آخر یزگرد سوم بیش ازپانصد نفر زن ، رامشگر ، آشپز و …… در سپاه او بودند در میان اعراب قبل از اسلام نیز داشتن زنان زیادی بسیار شایع بود ، و زنان قرب و منزلتی نداشتند و به صورت کالا حتی مبادله می شدند ، دین مبارک اسلام نخستین جرقه های تغیرات هویتی و منزلتی زنان را زد و برای اینکه مقام زن را ارتقاء بخشد و از شی و کالا بودن او را در آورد و برای اینکه از اسارت مردان و بخصوص آنهایی که بیش از حد زن داشتند در بیاورد تغیرات را آغاز کرد خداوند در قرآن کریم برای انتخاب همسر حدود تعیین کرد ، دو ، سه یا چهار و مسئله عدالت را مطرح و گفت اگر نمی توانید همان یکی بهتر است ، چرا برای اینکه از تشکیل حرمسراها جلوگیری شود، برای اینکه نظام خانواده و ازدواج قانونمند شود و دستور داد که اگر بیش از آن گرفتید یکی را باید طلاق دهید تا از اسارت شما در آید و دوباره همان نظام حرمسرایی تشکیل نشود . بد نیست دربارۀ وضعیت زنان در جامعۀ اعراب و جامعۀ ساسانی ایران از زبان احمد حیدری نویسندۀ کتاب بزرگ زنان صدر اسلام مطالبی به میان بیاوریم ، ایشان از قول خلخالی ربانی بیان کرده اند ؛ که در امپراطوری ساسانی زن بنا بر قوانین جاری ، دارای شخصیت حقوق نبود و به جای آن که جزو اشخاص به حساب آید در ردیف اشیاء قرار داشت و ازدواج با محارم را رایج می دانستند و ایرانیان قدیم این کار را نوعی صله رحم و عبادت می دانستند .
در جامعۀ عرب جاهل نیز زن بی قدر و شأن بود . وی معتقد است که اعراب غالبا از بیم قحطی ، ترس از آلودگی یا اسیر شدن در جنگها دختران خود را روز اول تولد زنده به گور می کردند . زن از هر گونه حقوق اجتماعی و فردی حتی از حق ارث محروم بود ، مردان عرب زن را در ردیف حیوانات و اشیاء قرار داده و آنان را جزیی از دارایی زندگی خود محسوب می کردند ، نظام ازدواج بدون هیچ اساسی دستخوش میل و اراده مردان بود و حد و مرزی برای تعداد همسران قائل نبودند ، به خاطر شانه خالی کردن از پرداخت مهریه زنان را اذیت می کردند و چنانچه زنی خلافی انجام می داد مهر او از بین می رفت ، ازدواج با مادر در صورت طلاق یا مرگ پدر اشکالی نداشت ازدواجی بنام نکاح شغار داشتند که به قول امروزی ها زن به زن یا معاوضه زن با زن دیگربدون پرداخت هیچ گونه مهری بود همانند عوض کردن حیوانی با حیوان دیگر ( حیدری ؛ ۱۳۸۶ : ۱۹- ۱۸ )
آری اسلام زنان را از چنین لجنزارهایی به قول امام خمینی (ره) بیرون آورد و شخصیت داد و آنقدری که اسلام به زن خدمت کرد به مرد خدمت نکرد (امام خمینی ؛ ۱۳۷۴ : ۵۵ )
اسلام زنان را چنان بالا کشید که همیشه زن و مرد را یکسان خطاب کرد و حق تقدمی را مگر در مواردی برای مرد قایل نشد و برتری هر یک را در میزان تقوای آنها دانست نه در مرد یا زن بودن آنها ، اینگونه اسلام جلوی چند زنی های مفرط را گرفت و در آیۀ سوم سوره نساء نظام خانواده را قانونمند کرد و در پایان شرطی را برای آن مطرح کرد که مسئله عدالت بود ، عدالتی که تمام زمینه های ، اقتصادی مهر و محبتی ، اجتماعی و حتی شب گذاری را شامل می شود .
خانواده ، چند همسری (زنی ) در گذشته و امروز از نظر تغییرات
در گذشته یکی از عللهایی که مردان چند زن می گرفتند استفاده از نیروی کار زنان بوده است و درصد کمی از مردان و آنهم کسانی که از نظر مالی در حد بالایی بودند از روی هوا و هوس چند زن اختیار می کردند ، یا زن فردی مریض می شد که زن دومی می گرفتند .
در حالی که امروز ، غالب چند زنی ها از روی هوا وهوس و یا شایع بودن این کار یا بالا نشان دادن موقعیت خود در جامعه و سایر عوامل دیگر است . چرا که امروزه زنان بخصوص در جوامع شهری کمتر به عنوان نیروی کار محسوب می شوند و بیشتر همان مسئله ارضاء امیال مردان مطرح است (سهرابزهی کارمند).
افراد میانسال به بالا بیشتر چند زن می گرفتند و روستاییان بیشتر از شهری ها در حالی که امروزه این رسم و قوانین ها برداشته شده است افراد جوان و شهری یا روستایی فرق ندارد شاید یکی از علتهایی که جوانان شهری کمتر چند زن می گیرند هماین باشدکه آگاهی آنها بالا رفته و بیشتر به دنبال موقعیت و پایگاه اجتماعی بهتر از طریق علم و دانش هستند تا از طریق چند زن گرفتن ، یکی از سنتهایی که در میان طوایف خاش دیده می شود رسم کمک کردن به فردی است که قصد ازدواج دارد به نام بجار (Bejar ) در این رسم فردی که می خواهد زن بگیرد به منزل تک تک فامیلهای خود می رود و آنها نیز پول شتر ، گوسفند یا هر چیز دیگری که در حد توان آنها باشد به او هدیه می دهند شاید یکی از علتهای که زن گرفتن در این مناطق آسان است همین رسومات باشد مردمان قدیم ساده زیست بودند و زندگی را سخت نمی گرفتند هر چند هنوز نظام عشیره ای بر این شهرستان حکم فرماست ولی امروزه تا حدودی توقعات بالا رفته و جوانان بیشتر در تنگنا قرار می گیرند در گذشته کافی بود اراده کند با مختصر پول ازدواج می کرد اما امروزه هزینه های ازدواج بالا رفته و مشکلاتی را برای جوانان فراهم می کند ولی اکثر کسانی که وضع مال خوبی دارند از این حقی که برای خود مسلم می دانند استفاده می کنند .
طرز فکر و نگرش مردان به زنان در گذشته و امروزه :
مبحث دیگری که از گذشته تا امروز ، تا حدودی تغیر کرده دید مردان نسبت به زنان است در گذشته زن جایگاه و منزلت بالایی بر خوردار نبود و از حق و حقوق قانونی خود آگاهی نداشت ، زن اختیار و اراده ای نداشت و از بسیاری از حقوق اجتماعی خود محروم بود مردان هر وقت اراده می کردند سر آنها هوو می آوردند ، البته هنوز هم در این شهرستان ارادۀ مردان بر زنان بسیار می چربد و برتری دارد زنان در بدترین شرایط اجتماعی ، اقتصادی و رفاهی بودند اما امروزه هر چند که زنان قدرت و اختیار کاملی ندارند ولی تا حدودی به حقوق اجتماعی و زناشویی و اقتصادی خود واقف شده اند و در صورت کم کاری مردان حتی مواردی را مشاهده کرده ام که از مرد شکایت شده است ، پس امروزه زنان از پشت درهای خانه ها بیرون آمده و به مدارس و دانشگاه ها رفته اند ، تحصیل کرده و شاغل شده اند و دید باز تری نسبت به مسئله چند زنی دارند و چون گذشته به راحتی همسر دوم یا سوم هر کسی نمی شوند .توضیحات بیشتر درباره سیر جایگاه زنان درپایان این بحث تغیرات داده می شود.
تغییرات در درآمد و اقتصاد مردان :
یکی از مهمترین فاکتورهایی که در این شهرستان اکثر مردان را به چند زنی وا داشته وضع مالی خوب است ، پس هر چه وضع مالی مرد بهتر شود امکان چند زنه شدن او نیز بیشتر می شود ، در گذشته اکثر افرادی چون خانها و سردارها و ریش سفیدان که از پشتوانه مالی و آبرویی خوبی برخوردار بودند چندین همسر می گرفتند نا گفته نماند که در این شهر به دلایل مختلف چند زنی هم در میان قشر ثروتمند و هم در میان فقیر و هم در میان روحانیون بسیار دیده می شود ، امروزه به برکت ثروتهای زیادی که از طریق دامداری کار و تجارت ، سرمایه گذاری در بخشهای مختلف صنعتی و …. بدست آمده و یا راه های دیگری هر چند غیر قانونی باشد الحمدالله افراد زیادی ثروتمند شده اند و ثروت زیاد هم همسر بیشتر را طلب می کند در حالی که در گذشته ثروت بیشتر به گله و زمین بود که آنها هم ارزش معادل ارزش امروزی نداشت ، مردم ساده زیست بودند و حتی زنان در امور اقتصادی به شوهرانشان کمک می کردند و شاید یکی از دلایل چند زنی هم همین مسأله استفاده از نیروی کار زن بود اما امروزه زنان عمل خانه نشین شده و سرگرم کارهای بچه ها و خودشان هستند .
رشد علم و خود آگاهی و تغییرات:
علم یعنی روشنی و نور و چیزی که تاریکها را کنار می زند و واقعیت را نمایان می کند علم یعنی هدایت و انسان از طریق علم است که به خود آگاهی می رسد .
در گذشته اکثر مردم این شهرستان چه زن و چه مرد از نعمت سواد زیاد برخوردار نبودند ، پسران مجبور بودند که از اینکه به سن بلوغ برسند به دنبال کار پدر بروند و دختران نیز بهترین کار نشستن در خانه بود و کمک به مادر هر چند که دختران به سن و سال زیادی نمی رسیدند و معمولا در سنین کوچکی ۱۵ – ۱۰ سالگی شوهر می کردند ، مولوی های محترم اصول دینی و اعمال مذهبی را به مردم می آموختند ولی مردم بینش کافی نداشتند . جهل و بی سوادی و تعصبات خشک قبیله ای در تمام امور و بخصوص در زمینه خانواده بیداد می کرد زنان همانطور که قبلا هم گفتم ارزش و قرب و منزلت بالایی نداشتند پدران همه کاره بودند ، مردان همه کاره بودند و زن و دختران هیچ گونه حرفی نمی زدند و باید رضایت می دادند ، گواه و شاید این ادعا را می توان در ازدواجهای تحمیلی و سنتهای غلطی چون (جن طلاک ) یا زن طلاق دید یعنی همان رسمی که سر یک شرط بندی یا عدم تعهد به قول و قرار خود مرد زن بیچاره و نا آگاه که در خانه نشسته بود را طلاق می داده امروز به برکت اسلام و انقلاب میزان علم و آگاهی در میان جوامع ایلی خاش بالا رفته و چه زن و چه مردان به کسب علم و دانش می پردازند مراتب دانشگاهی را طی می کنند ، از حق و حقوق اجتماعی بالایی برخوردار شده اند و در صورت لزوم از آنها استفاده می کنند در زمینه چند همسری هم می توان گفت قبلا دختران به زور و تهدید پدران و برادران همسر مردان دیگر می شدند در حالی که امروزه این مسئله کمرنگ تر شده و شاید بتوان گفت رضایت خود دختران امروزه نقش بیشتری دارد یعنی هر چند دختران امروزی ما هم بنا به دلایل مختلف مذهبی ، اقتصادی هنوز هم همسر دوم یا سوم یا چهارم می شوند اما با رضایت خودشان اما گروهی دیگری از قشر تحصیل کرده در خاش بوجود آمده که تمایل زیادی به گرفتن چند همسر ندارند و راحتی زندگی را در کنار یک همسر بودن می دانند و از تبعات چند همسری آگاهند و دوری می کنند دختران تحصیل کرده ما هم بیشتر تمایل ازدواج با قشر روشنفکر را دارند تا افراد سنتی و قدیمی را ، و کمتر حاضر می شوند که همسر مرد چند زنه بشوند و خانواده های هسته ای جدیدی در حال شکل گرفتن در این شهرستان می باشد .(آقای مهندس ،م،ا)
نحو ، سکونت هووها در گذشته و امروزه:
در گذشته خانواده های شهرستان خاش بسیار گسترده و بزرگ بودند یک مرد با چند زن و بچه ها و گاهاً پدر و مادرش در کنار هم زندگی می کردند زنان مجبور بودند هووها و فرزندان آنها را در کنار خود تحمل کنند و خرج و مخارج آنها یکی بود و بر سر یک سفره می نشستند و در کارها هم همدیگر کمک می کردند ولی امروزه ، مردان چند زنه ترجیح می دهند برای جلوگیری از درگیری ها زنانشان برای آنها خانه هایی جدا از هم و یا حتی در شهری دیگر کرایه یا بسازند در نتیجه حجم خانواده های چند همسری نسبت به قبل از نظر جمعیتی کم شده است و زنان به دور از هووها در کنار فرزندان خود زندگی می کنند .(جمشید کرد)
تغییرات در سن و سال ازدواجها و تناسب یا عدم تناسب آن :
جامۀ ایلی و عشایری جامعه ای است که از نظر تبادل ارتباطی و فکری جامعۀ بسته محسوب می شود چرا که تعصبات و باورها و سنتها و رسوم راه هر گونه ورود اندیشه جدید را می بند و مانع از ورود آن به داخل ایل و قبیله می شود و در نتیجه باورها یک ایل سالیان دراز پا بر جا می ماند هر چند که درست یا غلط باشد
مردمان شهرستان ما طبق همین سنتها ، رسومها و باورهای خود سالیان درازی زندگی کرده اند و با غم و شادی روز گار گذرانده اند طبق سنت و عرف این مناطق چون دختران از سن نه سالگی به بلوغ می رسند پس می توان آنها را شوهر داد غافل از این که اینها هنوز به بلوغ جسمی ، فکری و عقلی کامل نرسیده اند ، دختر ما تا دیروز عروسک بغل می کرد امروز خود را در بغل مردی که شاید بزرگتر از پدرش هم باشد می بیند ، آری در گذشته دختران را در سن بسیار کم شوهر می دادند و برای خانواده آنها مهم نبود که شوهرش چند سال با او اختلاف سنی دارد، ۵ سال یا ۶۵ سال و مسئله تناسب سن و سال مطرح نبود ولی امروز ، تا حدود بسیار زیادی این مسئله کمرنگ شده است دختران اگر تحصیل کردند بعد از فارق شدن از درس اگر هم تحصیل نکنند دست کم سن ۱۵ سال به بالا ازدواج می کنند و پسران تقریبا از ۱۸ سال به بالا ازدواج می کنند و تا حدودی تناسب و هم خوانی سن و سال نیز رعایت می شود ، هر چند مواردی هنوز دیده می شود به عنوان مثال همکاری می گفت شاگردم یک روز به من گفت که از پدربزرگم خیلی متنفرم به اوگفتم چرا گفت آخه سرپیری زنی گرفته ۱۲ساله که هروقت پدر بزرگم ازخانه بیرون می رود زنش بامن وبچه های دیگر شروع به بازی می کند وموارددیگرکه قبلا برایتان گفته ام .
-نقش حمایتهای دولتی(کمیته امداد و بهزیستی)درکاهش خانواده های چند همسری
یکی از دلایل که زنان و بخصوص زنانی که یکبار تجربه زندگی زناشویی را داشته اند و طلاق گرفته اند حاضرند زن مردی دیگر بشوند مسئله مالی و عدم توانایی آنها در تامین خرج ومخارج زندگیشان است ، بعد از انقلاب سازمانهای حمایتی چون کمیته امداد و بهزیستی تشکیل شد تا به قشر آسیب پذیر جامعه کمک کند که تا حدود زیادی هم موفق بوده اند ، البته نا گفته نماند که زنانی به این سازمانها رجوع می کنند که یک یا دو بار در زندگی زناشویی خود شکست خورده اند و نه دختران ، حال ما نقش این سازمانها را در جلوگیری از چند همسری از رییس این ادارات یعنی آقایان ایرندگانی رییس کمیته امداد و مهندس هاشم زهی رییس بهزیستی خاش جویا شدیم و آنها نقش این سازمانها را در جلوگیری از ازدواج مجدد و در مورد خانمهای مطلقه با سن و سال متوسط به بالا مثبت ارزیابی کردند ، البته امروزه نباید از حقوق یارانه ای که ماهانه به حساب هر کس واریز می شود نیز غافل ماند .
نوع نگرش زنان به چند همسری در گذشته و امروزه:
در گذشته زنان با مسئله زن دوم یا سوم شوهرشان و اینکه سر آنها هوو بیاورد خیلی راحت کنار می آمدند و اصلا آن را نوعی حق طبیعی مرد می دانستند و معتقد بودند که اگر چیز بدی بوده پس چرا دین اسلام مجاز دانسته و چرا بزرگان دینی و اجتماعی اینکار را انجام می دهند و به نوعی با این مسئله به سادگی کنار می آمدند ، علاوه بر مورد بالا در دور و اطراف آنها اکثر زنان دارای هوو بودند و به نوعی همدردی زیادی داشتند و شاید به حق و حقوق خود زیاد آگاهی نداشتند ؛ اما امروزه به علت تحصیل زنان و برخورداری آنها از آزادیهای اجتماعی و بخصوص قشر تحصیل کرده نگرش خوبی نسبت به چند همسری مردانشان ندارند و به راحتی با این مسئله کنار نمی آیند هر چند زنان جوان زیادی هستند که همانند گذشته هنوز با چند زنی مرادنشان می سوزند و می سازند و دم نمی زنند .
طرز فکر و نگرش والدین نسبت به دختران در گذشته و امروزه :
در زمان های گذشته در این شهرستان پدرها نسبت به دختران خود دید مثبتی نداشتند و همانند پسرها برای آنها احترام و منزلتی قایل نبودند ، دختران را اجازه درس خواندن نمی دادند و در سنین کودکی شوهر می دادند چرا که ماندن دختر در خانه پدر را نوعی ننگ و عار می دانستند و حتی راضی بودند دختران کم سن و سال خود را به پیر مردها و به عنوان زنان دوم و سوم بدهند ولی نگذارند دختر در خانۀ پدری زیاد بماند ، اما امروزه دید پدرها نسبت به دخترانشان بهتر شده و به آنها اجازه تحصیل و حضور در اجتماع را می دهند و برایشان زیاد مهم نیست که دخترانشان به سنی بالا تر رسیده یعنی چون گذشته آنها را کودک شوهر نمی دهند و به خواسته ها و نظر آنها تا حدی احترام می گذارند ، هر چند استثنا همه جا وجود دارد.(یاراحمدزهی دبیر)
آیا چند همسری نسبت به گذشته کمتر شده یا نه :
به طور یقین نمی توان گقت چند همسری خیلی نسبت گذشته در این شهرستان کمتر شده است ولی به علت تحصیل و آزادیهای اجتماعی دختران و پسران قشر تحصیل کرده کمتر تمایل به چند همسری دارند پسران خانواده های چند همسر از آنجایی که با مشکلات و گرفتاریهای چند زنی پدرشان دست و پنجه نرم کرده اند و کمبودهای عاطفی ، اقتصادی را در حق خودشان و مادرشان حس کرده اند کمتر راضی می شوند که بچه های آنها نیز دچار این مشکلات شوند در عوض افراد و سنتی و قدیمی با این مسئله که ما از پس عدالت بین زنان بر می آییم و چون عده ای ثروت و مال زیادی دارند و سایر دلیل ها اقدام به چند همسری می کنند به طوری که در روستای روتک در اطراف خاش وسراوان بنده افرادی را مشاهده کردم که نه(۹) زن نیز گرفته بودند (کشته گر).
شیوۀ برگزاری مراسمات عروسی نسبت به گذشته :
در گذشته طبق رسم و رسومات این شهرستان و استفاده از رسم کمکی بجار ازدواجها آسانتر بود و برای عروسی زیاد سخت نمی گرفتند و گاهاً داماد یک دست لباس با مقداری خرما و مقداری کم پول عروسی می گرفت ولی امروزه خانواده ها تا حدودی سخت گیر تر شده اند و طلا و جواهرات ، چند دست لباس گرانقیمت ، وسایل زندگی و عروسی خوب از داماد می خواهند که اینکار برای جوانها بسیار سخت شده است در عوض کسانی که از قدرت مالی خوبی بر خوردارند راحت از پس چنین خرجهایی بر می آیند و زنان بیشتر می گیرند البته بعضی خانواده ها یک سری خواسته هایی دارند که مرد آنها را بر اورده کند مثلا چقدر طلا می خواهیم یا وسایل دیگر اگر مرد آنها را تامین کند دختر را به او می دهند و به بعد آن کاری ندارند که آیا دخترشان در زندگی راحت هست یا نه در گذشته خواسته ها کمتر و امروزه بیشتر شده است .
نقش والدین و ازدواجهای تحمیلی در گذشته و امروزه:
همانطور که در مبحث علل منفی چند همسری گفته شد در گذشته نقش والدین در ازدواجهای تحمیلی که منجر به چند زنی مردان می شد بسیار پر رنگ بود پسران و دختران حق هیچ گونه حرفی نداشتند و حتی ممکن بود عروس و داماد شب عروسی همدیگر را می دیدند اما امروزه ازدواجهای تحمیلی در میان قشر تحصیل کرده برداشته شده است و در سایر اقشار نیز کمرنگ تر شده است .
