که منشا آن سیبری است . این توده ، دما را پایین می آورد و اگر در هوا رطوبت نیز وجود داشته باشد ، موجب ریزش برف می گردد.
نقشه(۳-۴): نقشه توده های ورودی استان کرمانشاه منبع : اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه
- توده هوای سودانی ، که از آفریقا و دریای سرخ می آید و با عبور از شبه جزیره­ی عربستان از سمت جنوب باختری وارد استان کرمانشاه می­ شود. این توده تاثیرات متفاوتی بر آب و هوای استان دارد. گاهی باعث ریزش های جوی شده و گاهی در فصل گرم سال موجب افزایش دما می شود.
باد سام (سموم)که در اثر نفوذ هوای گرم و خشک بیابان های عربستان در فصل گرم سال به نواحی مرزی مانند قصر شیرین ، سومار و نفت شهر می­وزد، دمای هوا را افزایش می­دهد و گاهی اوقات به محصولات کشاورزی خسارت وارد می­ کند ، همچنین در مسیر حرکت خود موجب انتقال گرما و گرد و غبار از بیابان­های بالا به مناطقی از استان می­ شود که ناشی از توده­ی هواست (اقلیم وگردشگری استان کرمانشاه).
۳-۱-۹-۲- اثرات ناهمواری­ها در تنوع آب و هوای استان
دشت­ها با داشتن خاک حاصلخیز و رودهای متعدد ، بستری مناسب برای فعالیت­های کشاورزی فراهم کرده ­اند و کوه­های مرتفع نیز در تنوع آب و هوایی و پوشش گیاهی استان عاملی موثر به شمارمی­روند ، لذا هم دشت­ها و هم کوه­ها در سیمای طبیعی استان موثرند. درمناطق مرتفع و کوهستانی استان کرمانشاه برف زیاد می­بارد و هوا بسیار سرد می­ شود . در حالی که مناطق پست و کم ارتفاع از بارش­های کمتر و اغلب به صورت باران برخوردارند و لذا دمای هوا در این مناطق بیشتر است. وجود کوه های مرتفع که همچون دیواره­ای مانع فرار توده­های هوایی باران آور می­شوند، سبب تراکم ابرها و در نتیجه بارش فراوان می­گردد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

امتداد کوه­های استان نقش بسزایی در پراکندگی میزان بارش ودما دارد. دامنه های باختری که در معرض بادهای باران آور مدیترانه ای هستند از ریزش های جوی بیش تری  برخوردارند.
دامنه های جنوبی با دامنه­های شمالی از نظر رطوبت و دما متفاوت­اند. در فصل گرم سال، به سبب جهت ناهمواری ها ، توده های هوای گرم و خشک جنوبی ، که از روی بیابان­های شبه جزیره­ی عربستان می­گذرند ، به مناطق شمالی­تر نفوذ می­ کنند و موجب افزایش درجه­ حرارت می­شوند.این بادها با انتقال رطوبت موجب بارش نیز درسطح استان می­شوند.وجود بارش های فراوان و قلل برف گیر که سرچشمه­ی رودهای متعدد و پر آب از آنها ناشی می­ شود، همچنین نفوذ آب باران به لایه های زمین و تشکیل سفره ­های آب زیر زمینی که اغلب به صورتچشمه­هایی در سطح زمین ظاهر می­شوند موجب آبادانی این استان شده است.مناطق کوهستانی با بارش زیاد پوشش گیاهی به صورت جنگل و مرتع دیده می­ شود.پیدایش و رشد شهرها و روستاها نیز تحت تاثیر این وضعیت است (اقلیم وگردشگری استان کرمانشاه).
۳-۱-۱۰- ویژگی های آب و هوا
از نظر تنوع اقلیم شهرستان­های قصرشیرین و سرپل ذهاب دارای تابستان گرم و خشک و زمستان ملایم است و برعکس در شهرستان های پاوه و جوانرود زمستان سرد و تابستان خنک است. بارش برف و باران نسبتا زیاد که مجموع آن در سطح استان سالیانه به حدود ۱۱ میلیارد متر مکعب بالغ می گردد، باعث ذخیره شدن آب­های زیر زمینی و در نتیجه تشکیل حدود ۵۵۰ سراب و چشمه­ی بزرگ و کوچک باآب دهی متوسط ۸۲۷ میلیون متر مکعب در سال در استان می شود ( هواشناسی استان کرمانشاه).
۳-۱-۱۰-۱- دما
اولین پارامتر از نظر نمایه خشکسالی دما می­باشد. میانگین دما در این استان از ۹/۱۲ تا ۵/۱۹ تغییر میکند. نمودارهای شماره(۳-۱) و(۳-۲) دامنه دمایی طی دوره ۲۵ ساله و رژیم دمایی ماهانه در شهرهای مختلف استان را نشان می­ دهند.همانطور که ملاحظه می­گردد بیشترین میانگین دمایی در شهرستان سرپل ذهاب به میزان۵/۱۹ میباشد. نکته قابل توجه در این دو نمودار تفاوت بیش از ۵ درجه­ای میانگین دمای شهرستان سرپل ذهاب با بقیه نقاط استان می­باشد که اقلیمی متفاوت برای این منطقه رقم می­زند. مهمترین علت این امر، ارتفاع کم این منطقه در مقایسه با سایر نقاط استان می­باشد.
نمودار شماره (۳-۱):دامنه دمایی شهرستان های استان کرمانشاه
نمودار شماره (۳-۲):رژیم دمایی در استان کرمانشاه
۳-۱-۱۰-۲- نزولات جوی
مهمترین پارامتر در نشان دادن خشکسالی در هر منطقه میزان نزولات جوی می­باشد. دامنه بارش سالانه در استان کرمانشاه به طور متوسط بالغ بر ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیمتر در سال می­باشد.
نمودارهای شماره (۳-۳)و(۳-۴) میزان بارندگی طی دوره ۲۵ ساله ­و رژیم بارندگی ماهانه در شهرهای مختلف استان­ را نشان می­ دهند.همانطور که ملاحظه می­گردد بیشترین بارش در شهرستان روانسربه میزان ۵۳۶ میلیمترمی­باشد. همچنین درغالب نقاط استان از ماه خرداد تا شهریور میزان بارندگی ناچیز بوده و بیشترین بارندگی در ماه اسفند می­باشد.نقشه(۳-۵) مناطق هم بارش استان را نشان می­دهد.
نمودار شماره (۳-۳)بارندگی در شهرستان های استان کرمانشاه
نمودار شماره (۳-۴):رژیم بارندگی در استان کرمانشاه
نقشه(۳-۵) : مناطق هم بارش استان کرمانشاه منبع اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه
۳-۱-۱۰-۳-رطوبت نسبی
رطوبت مهمترین عنصر آب و هوایی است زیرا وضعیت بارندگی و حیات را در کنترل دارد. هرچه میزان رطوبت نسبی بالا باشد میزان تبخیر کاهش می­یابد و عاملی برای کاهش نوسانات دمایی و خشکی منابع آب و گسترش پوشش گیاهی است. رطوبت نسبی نشان دهنده میزان اشباع هوا و درصد احتمال و وقوع بارندگی است(میرزایی،۱۳۸۴). نمودار(۳-۵) روند تغییرات رطوبت نسبی در ایستگاه­های استان کرمانشاه را نشان می­دهد. مطابق این نمودار روانسر کمترین و کنگاور بیشترین رطوبت نسبی را در استان دارا می­باشد.
نمودار (۳-۵) رطوبت نسبی ایستگاه­های استان کرمانشاه
۳-۱-۱۰-۴- ساعات آفتابی
نمودار (۳-۶) ساعات آفتابی ایستگاه­های استان کرمانشاه نشان می­دهد . ایستگاه شهرستان سرپل ذهاب در ماه­های سرد سال ساعات آفتابی بیشتری نسبت به ایستگاه­های دیگر داردو این می ­تواند به دلیل ارتفاع کم آن نسبت به ایستگاه­های دیگر ­باشد.
نمودار (۳-۶) ساعات آفتابی ایستگاه­های استان کرمانشاه
۳-۱-۱۰-۵- تبخیر
یکی از عوامل نمود خشکسالی تبخیر می­باشد. بطورکلی با کاهش ارتفاع و افزایش درجه حرارت مقدار تبخیر نیز افزایش می­یابد.
از دلایل بالا بودن مقدار تبخیر در منطقه غرب استان می­توان به ارتفاع پست آن و افزایش قابل ملاحظه درجه حرارت خورشید و همچنین تاثیر آب و هوای گرم صحاری عربستان و عراق نام برد که در فصل تابستان مقدار تبخیر را به حداکثر ممکن می­رساند.
با عبور از سمت غرب به شرق استان و بالا رفتن ارتفاع متوسط منطقـه مقدار تبخیر به تبع کاهش درجه حرارت، کاهش می­یابد.‌در این میان مناطق شمال کنگاور، خاور و سنقر کمترین مقدار تبخیر را دارا می­باشند(هواشناسیاستان کرمانشاه).نمودار(۳-۷) تبخیر ماهانه در شهرستان­های استان کرمانشاه را نشان می­دهد. همانطور که در این نمودارمشخص است در بیشتر ماه­ها ایستگاه روانسر بالا­ترین و ایستگاه کنگاور کمترین تبخیر را دارا می­باشند. بیشینه تبخیر درماه مرداد و کمینه آن در ماه­های فصل زمستان دیده می­ شود.
نمودار (۳-۷) تبخیر ایستگاه­های استان کرمانشاه
۳-۱-۱۰-۶- نمودار آمبروترمیک ایستگاه­های کرمانشاه
با ترسیم نمودارهای آمبروترمیک ایستگاه­های استان کرمانشاه می­توان دوره خشک و مرطوب را نمایان کرد. در این پژوهش با عنوان بررسی دوره­ های خشکسالی با تاکید بر دوره­ های مرطوب، مشخص شدن دوره­ های خشک و مرطوب برای انجام مراحل آماری مهم می­باشد. در جداول شماره (۳- ۸) تا (۳- ۱۲ ) نمودارهای آمبروترمیک ایستگاه­های استان کرمانشاه را نشان می­دهد.
نمودار شماره (۳- ۸) نمودار آمبروترمیک ایستگاه کرمانشاه
نمودار شماره (۳-۹ ) نمودار آمبروترمیک ایستگاه اسلام آباد غرب
نمودار شماره (۳- ۱۰) نمودار آمبروترمیک ایستگاه سرپل ذهاب
نمودار شماره (۳- ۱۱) نمودار آمبروترمیک ایستگاه کنگاور
نمودار شماره (۳-۱۲ ) نمودار آمبروترمیک ایستگاه روانسر
بر اساس این نمودار ها فصل مرطوب در مناطق مختلف استان از آبان آغاز وتا اردیبهشت ادامه پیدا می­ کند.
۳-۱-۱۰-۷- بادها
بادهای محلی : در بعضی از تواحی استان بر اثر اختلاف دما و فشار میان نواحی مرتفع و پست ، بادهای محلی می­وزند. در مجموع ، عوامل یاد شده باعث شده است که استان کرمانشاه از تنوع آب و هوایی برخوردار شود.
در مناطق مرزی ، چون قصرشیرین و سرپل ذهاب ، آب و هوا با مناطق دیگر استان متفاوت و دمای هوا بیشتر است. این تفاوت ناشی از ارتفاع کم مناطق مرزی همجواری آنها با ناحیه­ی پست میان­دو رود است . در عین حال از نظر بارش تفاوت چندانی میان ناحیه ی کوهستانی و ناحیه­ی کم ارتفاع وجود ندارد. عبور توده ی هوای مرطوب مدیترانه­ای که ابتدا از روی ناحیه­ی کم ارتفاع و پست می­گذرد و برخورد آن با ارتفاعات بلند زاگرس در استان موجب بارش های تقریبا یکسانی در همه جا می­ شود.
در برخی از ماه­ها وزش باد گرم در قسمت­ های جنوب و غرب استان باعث افزایش دما و سختی شرایط زندگی می­گردد. اما این بادها در زمان وزش، باعث رسیدن محصول خرمای مناطق یادشده می­گردد. چنانچه این بادها که منشاء آنها مناطق جنوبی و جنوب غرب کشور است در زمان رسیدن گندم و غلات اتفاق بیافتد، باعث چروکیدگی دانه و کاهش عملکرد خواهد شد.
باد شمال: بادی است که از قسمت جنوب غرب می­وزد ؛ گرم است و معمولاً هوا را در زمستان گرم­تر می نماید و موجب ذوب برف ها می گردد . کشاورزان آمدن باد شمال را دلیلی بر پایان زمستان می­دانند .
باد سیاه (سیوا): به باد خیلی سرد گفته می­ شود که از زمان شروع فصل پاییز و با سرما می ­آید و چون برای بعضی از محصولات کشاورزی از جمله صیفی جات زیان آور است آن را باد سیاه می­نامند و معمولاً جهت این بادها شمال شرق است .
باد زلان (باد غرب یا چپه وا): باد شمال تا شرقی که به دلیل ایجاد گرادیان فشار بین منطقه غرب ایران و دریای خزر ایجاد می شود و معمولاً خشک یا سرد است( اداره کل مطالعات و بررسی های اقتصادی ،بانک مرکزی ).
­۳-۱-۱۱- اقلیم استان
براساس طبقه بندی اقلیمی دمارتن گسترش یافته، محاسبه رابطه آن بین ایستگاه­های مختلف استان، نوع اقالیم موجود به شرح زیر مشخص شده است:
۸/۳۳ درصد از سطح استان دارای اقلیم نیمه خشک فراسرد و تا نیمه خشک معتدل می باشد.
۶/۱۷ درصد از سطح استان دارای اقلیم مدیترانه ای فراسرد تا مدیترانه ای معتدل می باشد.
۱۳ درصد از سطح استان دارای اقلیم نیمه مرطوب فراسرد و سرد می باشد.
۵/۲۴ درصد از سطح استان دارای اقلیم مرطوب فراسرد و سرد می باشد.