اگر pH محیط با پایه پیت، بین۵٫۵ تا ۶٫۵ باشد، کلیه عناصر، قابل دسترس و فراهم خواهند بود. درمحیط­های با پایه خاک، دامنه بهینه ۶ تا ۷ است. دامنه اسیدیته پایین­تر در محیط­های ارگانیک (بدون خاک) به دو دلیل مجاز است: اول، در محیط ارگانیک، آهن، منگنز و آلومینیوم کمتری وجود دارد که بخواهد به حالت قابل حل درآید وبه حد سمیت برسد یا باعث جلوگیری از جذب فسفر شود. دوم، مقادیر بیشتری از کلسیم و یا منیزیم لازم است تا بتوان در محیط­های ارگانیک به pH مورد نظر دست یافت، در این محیط­ها نیز می­توان در اسیدیته­های پایین­تر به مقادیر کافی از کلسیم و منیزیم دست یافت (Nelson, 1991). برای جبران خاصیت اسیدی خاک با پایه پیت از سنگ آهک پودر شده استفاده می­ شود. سنگ آهک کلسیت، تنها کلسیم را تأمین می­ کند در حالی که سنگ آهک دولومیتی حاوی کلسیم و منیزیم است. هرچه ذرات اندازه کوچکتری داشته باشند، با سرعت بیشتری با محیط واکنش می­ دهند. برای کاهش pH محیط کشت، می­توان از کودهای اسیدی حاوی آمونیوم یا اوره (۷-۷-۲۱) استفاده نمود. چنانچه از اسید (اسید فسفریک یا اسید سولفوریک) برای کنترل قلیائیت آب استفاده می­ شود، می­توان مقدار اسید مورد استفاده را به طور موقت افزایش داد. برای کاهش سریع تر pH محیط­کشت، از۱۰۰-۲۰۰ گرم سولفات آهن در ۱۰۰لیتر آب به صورت خیساندن خاک استفاده کنید. حتما پس از کاربرد آن، گیاهان را شستشو دهید چون برگ­ها را می­سوزاند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۶-۳-۲-نمک­های محلول
در بسترکشت گیاهان، تمامی یون­ها و عناصر از قبیل نیترات، آمونیوم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، کلر، سدیم و سولفات در میزان نمک­های محلول تأثیر گذار خواهند بود. بسیاری از این عناصر به صورت کود استارتر رشد به بسترکشت افزوده می­شوند تا عناصر مورد نیاز گیاهان تأمین نمایند. برخی از این عناصر به همراه اجزایی از بستر­های­کشت مثل پیت ماس، ورمی کولایت و کمپوست هستند. مقادیر بالای آمونیوم می ­تواند در ماده آلی موجود در بسترهای­کشت مثل کمپوست یا پیت هوموس، سریعأ مورد تجزیه قرار گیرد. سایر نمک­های محلول، از طریق آب و کودهای مورد استفاده در طول دوره پرورش نشاء وارد بسترکشت می­شوند.
۱-۶-۳-۳-عناصر غذایی
یک آزمایش خاک نه تنها تعیین کننده pH و نمک­های محلول است، بلکه سطوح مواد غذایی مورد نیاز گیاه را هم تعیین می­نماید. آزمایش عناصر اصلی شامل اندازه گیری­های مربوط به: آمونیوم، نیترات، نیتروژن کل، فسفر، پتاس، کلسیم، منیزیم، سولفات و عناصر کم مصرف شامل: آهن، بور، منگنز، مس، روی و مولیبدن است. علاوه بر این­ها دانستن مقادیر عناصری که مورد نیاز گیاه نبوده، اما بر رشد گیاهان تأثیرگذارند (مثل سدیم وکلر) نیز مهم است.
۱-۷-اجزای تشکیل دهنده بسترکشت
یکی از معیارهای تعیین کننده خاک مناسب برای کاکتوسها، آب و هوا می­باشد. به گونه ­ای که درآب وهوای گرم نیاز این گیاهان به خاک قابل نفوذ و سبک بیشتر احساس می­ شود در حالی که در آب وهوای سرد که گیاهان نیاز به، آبیاری چندانی ندارند به خاکی سنگین تر نیازخواهد بود (برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه). نیازهای محیطی به ویژه نیازهای غذایی کاکتوسها نسبت به سایر گیاهان کمتر بوده ولی برای داشتن کاکتوسهای سالم و شاداب چگونگی پرورش آنها ضروری است. خاک مناسب از عوامل پایه­ای سلامت و نمو گیاه می­باشد. کاکتوسها کم و بیش، خاک­هایی با زهکشی مناسب را می­پسندند در برخی از گونه­ ها مانند آستروفیتوم خاک اختصاصی شده و لازم است pHآن کمی قلیایی و بالای ۷ باشد. به طور کلی کاکتوسها خاکهای با pH کمتر از ۷ تا نزدیک به ۷ را می­پسندند.
۱-۷-۱- زغال
اگر به محیط کشت درانتها ۵ درصد خاک زغال افزوده شود اثر ویژه­ای در جلوگیری از پوسیدگی و دیگر بیماریهای قارچی خواهد داشت. حضور پتاس در خاک زغال این اثر را سبب می شود. همچنین پتاس اسکلت گیاه و تیغ­های آن را تقویت می­ کند و جهت جلوگیری از بی­اندازه اسیدی شدن محیط است (مطلق زاده، ۱۳۸۸).
۱-۷-۲-پیت ماس(peat mass)
پیت، تجمع طبیعی مواد آلی در خزه ما یا گیاهان آبزی دیگر است که می ­تواند در ۴ گروه، دسته بندی شوند:
۱٫پیت خزه اسفاگنوم^[۴]: بقایای تا حدی پوسیده گونه­ های مختلف خزه SPHangnumاست. این نوع خزه ، پیت اصلی است که در تجارت به کار می­روند، pH حدود ۳ تا ۴ دارد و مقدار فیبر آن دست­کم۶۶ درصد است. پیت خزه اسفاگنوم از علف­های هرز، حشره­ها و بیماریزاها عاری است و می ­تواند رشد قارچ­ها را کاهش­دهد.
۲٫پیت خزه هیپنوم^[۵]: بقایای تا حدی پوسیده گونه­ های مختلف خزه Hypnum است. دارای pH 5 تا ۷ و مقدار فیبر آن دست­کم ۳۳ درصد است.

• پیت نی جگنی : بقایای تا حدی پوسیده نی و جگن است. دارای pH بین ۴ تا ۷٫۵ است.

• پیت هوموس^[۶]: از مواد گیاهی به طور کامل پوسیده با pH بین ۵ تا ۷٫۵ تشکیل شده و اغلب دارای مقدار زیادی نیتروژن وخاک است (خوشخوی، ۱۳۹۲).

پیت خزه اسفاگنوم دارای نگهداری رطوبت عالی و تهویه متوسط است و می ­تواند تا ۶۰ درصد کل حجمش آب جذب کند. کاربرد مواد مرطوب کننده و یا آب گرم می ­تواند مرطوب کردن پیت خشک را آسان کند.
ظرفیت تبادل کاتیونی، متوسط تا زیاد است و ۷ تا ۱۳ میلی­اکی­والان در ۱۰۰ سانتی­متر­مکعب است. چگالی توده آن پایین، ۳۵۲ گرم بر لیتر مکعب است (Nelson, 2003).
پیت ماس استفاده شده از شرکت کیمیا خریداری شد و به رنگ برنزه تا قهوه­ای است، کمترین حد تجزیه در آن صورت گرفته واز خزه اسفاگنوم منشاء می­گیرد. پیت ماس کیمیا از تجزیه گیاهان مردابی که در شرایط غیر هوازی پوسیده گشته­اند، حاصل می­گردد. پیت ماس کیمیا را می­توان جهت نشاء کاری درختان و درختچه ها، سبزی کاری، گلکاری، چمن کاری و ترمیم چمن و همچنین تهیه کمپوست مورد استفاده قرار داد.
۱-۷-۳- پرلیت
پرلیت ترکیبی آتشفشانی و سیلیکاتی است که وقتی خرد شده و در دمای بالا(c982)حرارت داده شود، به صورت ذرات سفید رنگ منبسط شده­ای در می ­آید که دارای تعداد بسیار زیادی حفره­های بسته پُر از هواست. آب به سطح پرلیت می­چسبد، اما جذب دانه­ های آن نمی شود. پرلیت را برای تهویه بهتر به آمیخته های بدون خاک می­افزایند. پرلیت ماده ای استریل، از نظر شیمیایی خنثی واسیدیته آن هم نزدیک به خنثی است (Nelson,1991).به عنوان یک جایگزین سبک وزن برای ماسه به کار گرفته می شود.پرلایت در آبیاری از بالا به آسانی روی سطح محیط کشت غوطه­ور می­ شود و در صورت بیرون ریختن از ظرف، آلودگی محیطی ایجاد می­ کند.
نگهداری رطوبت و تهویه: نگهداری آب کم و تهویه عالی دارد.
ظرفیت تبادل کاتیونی: خیلی کم،./۱۵ میلی­اکی­والان بر ۱۰۰سانتی متر مکعب.
pH: به تقریب ۵/۷ اما اثر کمی روی محیط کشت دارد.
چگالی توده: کم و ممکن است پس از آبیاری، روی سطح محیط کشت در ظرف شناور شود.۳۳۳ گرم بر لیتر مکعب.
۱-۷-۴-کوکوپیت (الیاف نارگیل^[۷])
الیاف نارگیل از نظر ظاهری همسان پیت خزه است و فرآورده فرعی صنعت فرآوری دانه­پوش نارگیل ^[۸]است (Meerow, 1997). الیاف و گرد الیاف در ضمن فرآوری جدا شده، پوسید، درجه بندی، خشک و فشرده می­ شود وبه صورت قالب آجری یا شبکه ای در می ­آید که لازم است پیش از کاربرد، آبگیری شود. الیاف نارگیل دارای بذر علف­های هرز یا عوامل بیماریزا نیست و از پیت خزه خشک، آب را آسان تر جذب می­ کند.
نگهداری رطوبت و تهویه : عالی.
ظرفیت تبادل کاتیونی : کم تا متوسط، ۳/۹ تا ۸/۴ میلی­اکی­والان در ۱۰۰سانتی متر مکعب است.
pH: 4/5 تا ۶/۹٫
ثبات: عالی
چگالی توده: کم، ۳۵۷ گرم بر لیتر مکعب (Nelson, 2003).
۱-۷-۶-ماسه
ماسه درشت درجه ساروجی (۵/. تا ۲میلی متر) باید به کار گرفته شود. اندازه ریز یا ماسه ساحلی (ماسه بادی) و ماسه جاده­ای بدون نمک نیز می­توان به کار برد. برای رسیدن به بهترین نتیجه، ماسه لازم است که شسته شود تا ذره­ های رس برداشته شده و پیش از به کار­گیری، پاستوریزه شود. در زمانی ماسه یکی از مهمترین و متداولترین اجزای محیط کشت بود، اما امروزه جای خود را به مواد سبک وزن مانند پرلایت واستیروفوم داده که ویژگی­هایی همانند ماسه دارد.
نگهداری رطوبت وتهویه: نگهداری آب، ماسه درشت کم ولی ماسه ریز زیاد و تهویه کم تا متوسط می­باشد.
ظرفیت تبادل کاتیونی: کم، تا ۲ میلی­اکی­والان بر ۱۰۰ سانتی متر مکعب است.
pH: بی اثر و خنثی است.
ثبات: بسیار با ثبات است.
چگالی توده: یکی از سنگین­ترین اجزای تشکیل دهنده محیط­کشت است، ۱۶۰۰ تا ۱۷۶۰ گرم بر لیتر مکعب است (Nelson, 2003).
یکی از محیط­های کشت مورد استفاده در ازدیاد نباتات، استفاد­ه از ماسه بادی شسته می باشد. ماسه به دلیل آسان به دست آمدن و ارزان بودن آن بیشتر از محیط­های کشت دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. ماسه از نظر وزنی سنگین­ترین نوع محیط کشت می­باشد و باید قبل از استفاده توسط بخار آب گرم ضدعفونی شود. ماسه فاقد موادغذایی بوده و قادر به کنترل واکنش خاک نمی ­باشد. قدرت نفوذ­پذیری به اکسیژن و نگهداری آب در ماسه بادی به صورت مطلوب می­باشد. مخلوط ماسه در خاک، بافت درشت تر ایجاد نموده، زهکشی و تهویه مناسب ایجاد می­نماید.
۱-۷-۷-ورمی کمپوست^[۹]
ورمی کمپوست را به صورت­های مخلوط با خاک سطحی و یاهنگام تعویض گلدان با کل خاک و یا هنگام کاشت نهال بصورت چاله ای در اطراف ریشه (چالکود) مصرف می­ شود. قدرت نگهداری رطوبت عالی، تهویه اولیه خوب و ظرفیت تبادل کاتیونی زیاد دارد (جدول ۱-۲ آنالیز نمونه ورمی­کمپوست گیلدا ارسالی به آزمایشگاه آب وخاک می­باشد).