مصلحت
فصل اول
کلیات ومفهوم شناسی مصلحت
۱-۱- مقدمه
مسئله مصلحت یکی از اساسی ترین و ریشه‌ای‌ترین مسائلی است که گستره آن تمامی دایره دین، از هدایت ظاهری و باطنی، عبادی و اجتماعی تا زعامت و خلافت و … را در بر می گیرد.
مصلحت را شیخ مفید درفقه امامیه پی نهاد، شهید اول بابررسی آن در قواعد فقهی بدان تعمیم بخشید وآن را روشن‌مند ساخت وصاحب جواهر رابطه ولایت فقیه و مصلحت را نمایاند و امام خمینی درآن طرحی جامع درانداخت و آن را بصورت یک نظریه درآورد.
از نگاه امام (ره) مصلحت به معنای منافعی است که به جامعه باز می‌گردد و قلمرو وسیعی دارد: به گونه ای که منافع دنیوی، اخروی، و فرهنگی و اقتصادی، سیاسی و…. را در بر می‌گیرد.
حضرت امام(ره) درباره مصلحت نظام دیدگاه‌های وسیعی داشتند وآن را در چهارچوب زمینه‌های معاملات محدود نمی کردند.
عنصر مصلحت در زمره موضوعاتی است که سهم اساسی و جایگاه بارزی در اندیشه فقهی- سیاسی حضرت امام(ره)دارد: امام راحل (ره) در این باره نکته‌های سودمند و فراوانی را آورده اند:
دراین تحقیق سعی می شود بیشتر از دیدگاه‌های ایشان درباره مسائل مربوط به مصلحت سخن بگوییم که در مطالب فقهای پیشین یا طرح نشده است و یا کاستیهای چشمگیری دارد و به عبارت دیگر بیشتر نوآوریهای حضرت امام(ره) را برای خوانندگان بازگوکنیم.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بنابراین، موضوع و هدف اصلی این تحقیق بررسی موضوع مصلحت نظام اسلامی و مبانی آن و همین طور دیدگاه‌های مختلف راجع به این موضوع و مقایسه آن بادیدگاه‌های حضرت امام (ره) است. وجود کاستی‌ها در این تحقیق، چندان دور از انتظار نیست و ادامه و تکمیل آن نیاز به تحقیقات مفصل بعدی دارد که امید است از این پس، در این مسیر انجام شود.
انگیزه انتخاب این موضوع، محوری و مهم بودن بحث مصلحت در میان مسلمانان عموماً و شیعیان خصوصاً است، چرا که همیشه این سئوال ذهن را به خود مشغول کرده که مهم ترین مبانی مصلحت نظام اسلامی ازدیدگاه حضرت امام (ره)چیست. و مطلب دیگری که سئوال برانگیز بود تفاوت مصلحت نظام ازمنظر حضرت امام(ره) با دیگر مکاتب و صاحب‌نظران و اندیشمندان بود و همین عوامل سبب شدتا این موضوع برای تحقیق برگزیده شود.
روش تحقیق در این مجموعه، کتابخانه ای بوده و این پایان نامه با یادداشت برداری از منابع موجود تهیه شده است.
این تحقیق ازنوع توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات آن ازکتابخانه ها و مقالات علمی- پژوهشی و سایت‌های مرتبط پیرامون موضوع اخذ گردیده است .
در پایان، این امیدواری وجود دارد که جویندگان حقیقت و کسانی که پیگیر موضوع این تحقیق هستند، با صبر و حوصله و تلاشی جدّی تر، این بحث را مورد مطالعه و تحقیق و تدبّر قرار دهند و تحقیقات وسیع تر و کامل تری را ارائه نمایند.
اثر حاضر مشتمل بر این فصول است:
اولین فصل به مبحث کلیات تحقیق در حوزه مصلحت اختصاص داده شده که مشتمل بر شش قسمت می‌باشد، قسمت اول تا پنجم درباره کلیات مسئله تحقیق و قسمت ششم راجع به مفهوم شناسی مصلحت است.
فصل دوم با عنوان «مبانی مصلحت نظام اسلامی» مشتمل بر چهارقسمت می باشد. که از منظر قرآن و روایات و اجماع و سیره عقلاء مورد بررسی قرار گرفته است .
فصل سوم این اثر تحت عنوان «مبانی مصلحت نظام اسلامی از دیدگاه حضرت امام خمینی(ره) و مقایسه آن با دیگر صاحب‌ نظران» می‌باشد.
فصل چهارم و در پایان، نتیجه گیری، پیشنهادها به اختصار گنجانده شده است.
۱-۲- بیان مساله
در شرع احکامی هستند که به‌دلیل وابستگی آنها به اوضاع و احوال و مقتضیات خاص، از مصلحتی موقت و قابل تغییر برخوردارند. مرجع تشخیص این نوع مصلحت، پیامبر(ص) و ائمۀ معصومین(ع) و در دوران غیبت، حاکم اسلامی یا ولی‌فقیه می‌باشد که هریک با درنظرگرفتن مصالح اسلام و شرایط خاص زمانی و مکانی خویش و از طریق ردّ فروع بر اصول، احکامی موقت، تحت عنوان احکام حکومتیِ مبتنی بر مصلحت صادر می کند.
در فقه شیعه «مصلحت»، از مهم‌ترین ویژگی‌های تصمیم‌گیری رهبری مشروع حکومت اسلامی است.
بنابراین رهبران حکومت اسلامی همواره باید درهمه قانونگذاری‌ها،برنامه ریزی‌ها،چگونگی اجرای قوانین،بخشنامه‌هاودستورالعمل‌هامصلحت جامعه اسلامی رامدنظر خودساخته وازقلمرو آن پافراترننهند.
امام خمینی (ره) درمورد مبانی مصلحت نظام اسلامی ورابطه آن با ولایت فقیه طرحی نو را ارائه فرمودند. ازمنظرحضرت امام(ره) مصلحت به معنای منافعی است که به جامعه اسلامی بر می‌گرددوگستره وسیعی دارد به گونه ای که منافع دنیوی واخروی وفرهنگی واقتصادی وسیاسی را در برمی گیرد.
۱-۳- اهمیت مساله
با توجه به تبعیت احکام شرع از مصالح و مفاسد واقعی؛ موضوع بحث مصلحت در نظام اسلامی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
۱-۴- سوالات تحقیق
- پرسش اصلی:
مهم‌ترین مبانی مصلحت نظام اسلامی ازدید‌گاه امام‌خمینی (ره)چیست ؟
- پرسش‌های فرعی:
۱) ماهیت ومفهوم مصلحت چیست؟
۲) آیا مصلحت درمکتب اسلام با دیگر مکتب‌ها به یک معناست؟
۳) تفاوت مصلحت نظام ازمنظر حضرت امام (ره) با دیگر اندیشمندان وصاحب نظران اسلامی در چیست؟
۴) آیا میان مصلحت نظام واحکام حکومتی هماهنگی وجود دارد یاخیر؟
۱-۵- فرضیه‌های تحقیق
فرضیه‌ اصلی
مهم ترین مبانی مصلحت نظام اسلامی ازدیدگاه امام (ره)عبارت از قرآن ،روایات معصومین(ع) وبنای عقلا می‌باشد.
فرضیه‌ های فرعی
۱- ماهیت ومفهوم مصلحت عبارت است از چیزی که سبب صلاح می‌شود، از این رو کارهایی که انسان انجام می‌دهد وسبب سود برای او می‌شود را مصلحت گویند.
۲- مصلحت درمکتب اسلام با دیگر مکاتب دارای وجوه اشتراک وافتراقی است.
۳- تفاوت مصلحت نظام اسلامی ازدیدگاه امام (ره)با دیدگاه صاحب نظران اسلامی، ازجهت جایگاه وقلمروآن است.
۴- میان مبانی مصلحت نظام اسلامی واحکام حکومتی هماهنگی وجود دارد.
۱-۶- سوابق مربوطه
آقای محمدرضا مومنی (۱۳۷۹)، درپایان نامه خودباعنوان« جایگاه فقهی-حقوقی مجمع تشخیص مصلحت نظام (فقه ومصلحت نظام) » ابتدا بایک مقدمه در موردمصلحت نظام، نگاهی به تاریخچه مطالعاتی درخصوص موضوع انداخته، اشاره‌ای به حسن و قبح کرده و نظر مکاتب سه گانه اشاعره، معتزله و شیعه را بیان کرده است.بعد از آن نظر علماء شیعه و اهل سنت و فرق اساسی دو دیدگاه (شیعه و سنی) را بیان می‌کند.وی در پایان به تعریف اصطلاحات مصلحت در لغت و اصطلاح پرداخته وپس از آن مصلحت را در اصطلاح فقهی مورد توجه قرار داده است.بعد ازآن کلمه فقه وسیر تاریخی تشخیص مصلحت و جایگاه و سابقه تشکیل آن را شرح داده است.
آقای ابوالفضل اسدی‌اسدآبادی(۱۳۸۲)، درپایان نامه خود با عنوان« بررسی مبانی فقهی و حقوقی نهاد مجمع تشخیص مصلحت نظام» می‌نویسد: مجمع تشخیص مصلحت نظام با توجه به ضرورتها، نیازها ، خواسته‌ها و براساس مقتضیات زمان ، مصلحت اندیشی می‌کند و در صورت تعارض این ضرورتها با موازین شرعی و یا قانون اساسی می‌تواند مصلحت مهمتر را برای رفع نیازهای جامعه اعلام نماید اگر چه این امر برای مدتی کوتاه و یا موقتی باشد .
آقای مجیدمحتشمیان(۱۳۸۴)، در پایان نامه خود تحت عنوان«دیدگاه فقه امامیه درباب مصلحت و تبیین جایگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام» مفهوم مصلحت و احکام حکومتی و رابطه آن با احکام اولی و ثانوی رابیان نموده وسپس به تبیین دیدگاه فقهای امامیه به ویژه فقهای ارجمندی چون شیخ مفید ( ره )٬ شیخ طوسی ( ره )٬ شهید اول ( ره )٬… و امام خمینی ( ره )پرداخته وآن گاه٬ مصلحت رابه عنوان ضابطه اصلی مبنای صدور احکام حکومتی و بررسی جایگاه و وظایف مجمع تشخیص مصلحت نظام در جمهوری اسلامی ایران موردبررسی قرارداده است. به نظر وی ولی فقیه عهده دار پیاده نمودن قوانین اسلام و تنظیم امور اجتماعی براساس قوانین اولیه و ثانویه و حکومتی می‌باشد و در صورت تعارض احکام حکومتی و قوانین اساسی و موضوعه با احکام اولی و ثانوی بنابر ضرورت و مصلحت٬ می‌تواند حکم اولی یا ثانوی را متوقف سازد و پس از رفع بحران٬ دوباره آنها را حاکم گرداند. زیرا به نظر اومصلحت نظام بر همه قوانین اساسی و موضوعه ارجحیت دارد و این مصلحت اندیشی فقط در حوزه احکام حکومتی تحقق پذیر است.
آقای ع‍ب‍اس‍ع‍ل‍ی‌ ع‍م‍ی‍د‌زنج‍ان‍ی‌ (۱۳۹۱)، درکتاب خودبا عنوان « ف‍ق‍ه‌ س‍ی‍اس‍ی» در بخش‌های هشتم ونهم ودهم ضمن بیان تعریفی ازفقه وسیاست در این باره می‌نویسد: ت‍ح‍ول‌ م‍ب‍ان‍ی‌ ان‍دیشه‌ س‍ی‍اس‍ی‌ در ف‍ق‍ه‌ ش‍ی‍ع‍ه‌ و ق‍واع‍د ف‍ق‍ه‌ س‍ی‍اس‍ی‌ همان م‍ص‍ل‍ح‍ت‌ در ج‍ه‍ان‌ اس‍لام‌ م‍ع‍اصراست.
۱-۷- مفهوم شناسی

به ناکار دیده مفرمای کار»
(بوستان، باب اوّل، حکایت ۱۵)

۴-۱۶-۴- آداب سخن گفتن
یکی از موضوعات بسیار مهمی که در آثار سعدی بسیار مورد توجّه است؛ طریقه سخن گفتن، کجا سخن گفتن و چگونه سخن گفتن است؟سعدی که باب چهارم کتاب گلستان خود را به «فواید خاموشی» اختصاص داده است خود نشان دهنده اهمیّت این مسأله است
در درجه اول سعدی توصیه می کند که کمتر سخن بگویید زیرا برای کسی که جاهل است؛ مسلّماً خاموشی بهترین وسیله برای پوشاندن جهل خود است. «نادان را به از خاموشی نیست و اگر این مصلحت بدانستی شادان نبودی.» (یوسفی،گلستان: ص ۱۸۷)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

امّا مرد عاقل و دانا قبل از هر حرفی که بزند، ابتدا باید اندیشه کند و سخن خود را کاملاً بسنجد و سپس بر زبان آورد. زیرا:

سخن گفته دگر بار نیاید به دهن
تا زمان دگر اندیشه نباید کردن

اول اندیشه کند مرد که عاقل باشد چرا گفتم و اندیشه باطل شد»

نه تنها باید قبل از سخن گفتن، اندیشه کرد بلکه باید مهلت داد تا طرف مقابل، سخن خود را به پایان برساند زیرا سعدی گوید: «هیچ کس به جهل خویش اقرار نکرده است مگر آن کس که چون دیگری در سخن باشد؛ همچنان ناتمام گفته سخن آغاز کند.» (یوسفی،گلستان: ص ۱۱۸)
۴-۱۶-۵- تواضع و فروتنی در ارتباط با دیگران
در میان شاعران و اندیشمندان ایرانی ،کمتر کسی همانند شیخ اجل این قدر برای تساهل و تسامح ارزش قائل شده است. از مطالعه آثار او می دانیم که می گوید: اگر یک لحظه شانس به شما روی آورد فوراً به این نتیجه نرسید که دیگر کار تمام است و به همه آرزوهایتان رسیده اید، بلکه باید تواضع پیشه کردتا به مقام های بالا دست پیدا کرد و گردن فرازی را کنار گذاشت چون بالأخره پشیمان خواهی شد.

«در خاک بیلقان برسیدم به عابدی
گفتا برو چو خاک تحمّل کن ای فقیه

گفتم مرا به تربیت از جهل پاک کن خوانده ای همه در زیر خاک کن»

(گلستان، ص ۸۹)
۴-۱۶-۵- ۱- شاخص های مؤثّر در تواضع و فروتنی
سعدی پژوهان با مطالعه آثار سعدی، برای این موضوع ارزشمند شاخص هایی را تعیین کرده اند
که در زیر به بررسی بعضی از آنها خواهیم پرداخت.
۴-۱۶-۵-۱- ۱-انتقادپذیری
نظر سعدی در مورد اعتراض هایی که از جانب دیگران بر انسان وارد می شود، بسیار مثبت است بلکه این را نشانه اخلاص در دوستی می داند و بر عکس اگر کسی شما را از نقاط ضعفتان آگاه نکند این نشانه صمیمیت و خلوص در دوستی نیست، شاید این موضوع یادآور یک ضرب المثلی هم در فرهنگ عامّه باشد که می گویند: خوشا دوستی که عیب هایت را بگوید و تو را بگریاند نه کسی که فقط از تو تعریف کند و تو را بخنداند.
«در گلستان، سعدی، ضمن داستان مربوط به خطیب کریه الصّوت، مصاحبت فردی را که به خاطر خویشاوندی ،دوستش خلق و خوی ناشایست وی را نیکو بنمایاند، رنج آور می داند و بر عکس وجود دشمن بی باکی را که عیوب آدمی را بی محابا به وی گوشزد کند مغتنم می شمارد.» (تنکابنی، ۱۳۸۲: ص ۹۸)

«یکی را زشت گویی داد دشنام
بتر زانم که خواهی گفتن آنی

آرایه‌های ادبی : بیت دارای قافیه‌ی میانی است .
۲۱ - آن نازنینان زیر خاک، افکنده‌ی چرخ اند پاک
ای بس که نالی دردنـاک، ار یاد ایشان آیــدت
معنی و مفهوم : آن عزیزان نازنین که در زیر خاک خفته‌اند همگی افتاده و افکنده‌ی آسمان هستند . اگر ایشان را به خاطر بیاوری چه بسیار ناله و افغان خواهی کرد .
آرایه‌های ادبی : خاک و پاک جناس اختلاف در آغاز دارند .
۲۲ - گر داد آزادی دهی، قد خَم کنی در خُم جهی
ور پی ز خود بیرون نهی، آتش گلستان آیــدت
واژگان: داد دادن: انصاف دادن، حکم به حق کردن. ( فرهنگ لغات ) خُم : ظرف سفالینی بزرگ که در آن شراب و مانند آن ریزند. ( معین )
معنی و مفهوم: اگر می‌خواهی داد این آزادگی و آزادی خویش را بدهی و از آن خوب بهره ببری، قدّ خودت را خم کن و در خُم شراب بپر ( باده نوشی کن ) . اگر گامی از خودی خود بیرون بگذاری ( مست و مدهوش شوی ) همچون ابراهیم آتش برایت گلستان خواهد شد ( قدرت معجزه می‌یابی ) .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

آرایه‌های ادبی : خَم و خُم جناس محرّف دارند. گلستان شدن آتش تلمیح به ماجرای حضرت ابراهیم دارد . شاعر تلویحاً شخص درون خم پر از باده را ابراهیم در میان آتش تصور کرده است.
۲۳ - گر کعبه جویی با ریا ، بتخانه سازی کعبه را
ور بت پرستـی باصفا، کعبه ثنا خـوان آیـدت
معنی و مفهوم: اگر از روی ریا و تزویر دنبال کعبه باشی و این گونه بخواهی خداپرستی کنی کعبه را ( از بت‌های نفسانی ) به بت خانه‌ای تبدیل خواهی کرد؛ امّا اگر از روی صفا و اخلاص ، بت بپرستی کعبه به ستایش از تو بر خواهد خاست .
۲۴ - چون از نیازت بوی نه، کعبه پرستی روی نه
چون آبت اندر جوی نه، پل کرده آسان آیـدت
معنی و مفهوم: چون از سوز و نیاز عاشقانه، هیچ بویی نبرده‌ای و بی اطّلاع هستی ، پرستش کعبه به صلاح تو نیست و اصلاً سودی از پرستش کعبه نخواهی برد و این مانند آن است که بر روی جوی خالی از آب ، پل بسازی که کاری بسیار آسان و خوار است .
آرایه‌های ادبی : بوی و روی جناس اختلاف دارند . مصراع دوم تمثیلی برای مصراع اول است . آب در جوی نداشتن کنایه از گرفتاری و مشکل نداشتن.
۲۵ - تا زهد تو زرق است و بس، بر کفر داری دسترس
می گیر و صافی کن نفس، تا کفر ایمان آیـــدت
واژگان: زرق : دورنگی، دو رویی، نفاق، تزویر، ریاکاری. (معین)
معنی و مفهوم: تا زهد و پارسایی تو از روی ریا و تزویر است، به کفر بیشتر نزدیکی و گرایش داری، شراب بگیر و بنوش و به وسیله‌ی آن وجودت را صفا ده تا کفرت تبدیل به ایمان شود .
آرایه‌های ادبی: کفر و ایمان تضاد دارند .
اندیشه‌ی حافظ از همین اشعار خاقانی شکل گرفته است:
آتش زهد و ریا خرمن دین خواهد سوخت حافظ این خرقه‌ی پشمینه بیانداز و برو
(حافظ، ۱۳۷۲: ۵۵۴)
۲۶ - بگذار زهد بی نمـک، بِل تا فرود آید فـلک
هر رخنه کاید یک بیـک بر طاق ویران آیـدت
واژگان: رخنه: راهی که در دیوار واقع باشد، شکاف، چاک. (معین) بِل: امر از هِشتن، هلیدن، بگذار، بهل. (معین) طاق: سقفی به شکل قوس که روی اتاق، درگاه، پل و غیره سازند، سقف محدّب ، آسمانه. (معین)
معنی و مفهوم: این زهد بی معنی و ناخوشایند را رها کن ، بگذار تا آسمان فرود آید و هر رخنه و سوراخی که از این آسمان پدیدار شود بر طاق ویران تو فرود بیاید .
آرایه‌های ادبی: زهد بی نمک کنایه از ناخوشایند . واج آرایی حرف « ک » .
۲۷ - بر یاد خاقان الکبیر ار می خوری جان بخشـدت
بَل کان شه اقلیـم گیر، اقلیـم توران بخشـدت
واژگان: خاقان‌الکبیر: لقب جلال الدّین ابوالمظفر اخستان بن منوچهر، ممدوح خاقانی است که دوازده قصیده و هفت ترکیب‌بند در مدح او دارد. (فرهنگ لغات) اقلیم: ناحیه‌ای از کره‌ی زمین، کشور، ولایت، مملکت. (معین) توران: نام ترکستان و بخشی از خراسان، ولایت ماوراءالنهر.(فرهنگ لغات)توضیحات. بل: حرف اضراب است و هرگاه پیش از جمله بیاید حرف ابتدا باشد و مفهوم آن باطل کردن معنی ماقبل خود است. (دهخدا)
معنی و مفهوم: اگر به یاد خاقان بزرگ، اخستان بن منوچهر شراب بنوشی آن شراب به تو جان می‌بخشد و تو را زنده می‌دارد یا که نه ؛ اگر به یادش شراب بنوشی آن شاه فاتح کشور گشای ، اقلیم توران را به تو خواهد بخشید .
آرایه‌های ادبی : بیت دارای آرایه‌ی اضراب است .
این بیت یادآور بخشندگی حافظ است:
اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را
(حافظ، ۱۳۷۲: ۴)
توضیحات :
توران: تور ، بیابانی پست در قسمت آسیای مرکزی جنوب شرقی دریای آرال ، این منطقه به واسطه‌ی آمو دریا و سیر دریا ، به بیابان‌های قراقروم در جنوب ، قزل قوم از مرکز و قراقوم آرال در شمال تقسیم می‌شود . ریزش در آن جا خیلی کم است و جز در واحه‌های حاصل خیز کنار آمو دریا و سیر دریا سکنه‌ی چندانی ندارد . در داستان‌های ملّی ، توران نام قسمتی از مملکت فریدون است که آن را به پسر میانی خود ، تور واگذار کرد و به نام او توران خوانده شد . به روایت شاهنامه ، توران سرزمین ترکان و چینیان بود و به واسطه‌ی جیحون از ایران جدا می‌شد. ( دزفولیان ، ۱۳۸۷: ۳۸۳ )
بند سوم:
کلمات قافیه: خندان ، دندان ، گریبان و …
حروف اصلی قافیه: ا ن
حرف روی : ن
حروف الحاقی: ندارد

پیش‌بینی، به معنی برآورد موقعیت‌های ناشناخته است. درسالهای اخیر، پیش‌بینی با توجه به اینکه درکی از آینده در اختیار مدیران قرار می‌دهد، به ابزاری بسیار کارآمد برای مدیران تبدیل شده است و در زمینه های اقتصادی، بازرگانی، سیاسی و… پیش‏بینی به عنوان یکی از شاخه‏های مهم علمی مطرح شده است و روزبه‏روز توسعه و پیشرفت می‏نماید. به دلیل وجود تعداد زیاد از متغیرهای تأثیرگذار در عملکرد سیستم، مدیران سعی در روی آوردن به روش‏هایی در پیش‏بینی دارند که به واسطه آنها تخمیمن‏هایشان به واقعیت نزدیک و خطایشان بسیار کمتر باشد. علاوه براین موارد، پیش‌بینی نقش مؤثری در سیاست‌گذاری‌های دولت دارد چرا که دولت‌ها سیاست‌های خود را نه صرفاً برمبنای وضع موجود، بلکه برمبنای پیش‌بینی‌های کوتاه وبلند مدت از متغیرهای کلیدی اقتصادی از جمله میزان سرمایه‌گذاری تدوین نموده و به مورد اجرامی‌گذارند. بدیهی است که میزان صحت پیش‌بینی از جمله رموز موفقیت این سیاست‌ها می‌تواند به شمار آید. در سالهای اخیر و با پیدایش روش‌های نوین در پیش‌بینی مانند شبکه‌های عصبی مصنوعی و منطق فازی، چالش جدیدی در علم پیش‌بینی مطرح شده است و آن انتخاب روش مناسب پیش‌بینی است که با ارزیابی عملکرد هر یک از روش‌های پیش‌بینی عملی می‌باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

کلمه «بیمه» از زبان اردو گرفته شده و به معنای«ضمانت» است و به معنی عام « ضمانت جان یا مال» نیز به شمار می‌رود. در صنعت بیمه، افراد با پرداخت مبلغی، مسئولیت کالا، سرمایه و جان خود را به عهده دیگری می گذارند تا در هنگام بروز حادثه و زیان، شخص بیمه کننده، زیان وارده را جبران کند. بنابراین می‌توان در تعریف بیمه چنین عنوان کرد: «بیمه عملی است که به موجب آن بیمه‌گر در مقابل دریافت مبلغی به نام “حق بیمه” و به موجب مقررات خاص، خسارات را جبران می کند و بدین ترتیب بیمه، باعث نوعی اطمینان در مقابل خطرهای احتمالی تلقی می‌گردد. زندگی روزمره بشری همواره دستخوش تحولات و حوادث غیر قابل پیش‌بینی است که در برخی موارد این حوادث چنان خسارتی بار می آورند که زندگی عادی انسان و جریان معمول فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی را با اختلال مواجه می سازد و ممکن است در سطوح خرد و کلان صدمات اساسی را وارد سازد. در این جاست که صنعت بیمه، می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در جهت رفع این مشکلات در سطح خرد یعنی در خانواده و در سطح کلان یعنی در بخش‌های اداری، موسسات تولیدی، خدماتی و اقتصادی داشته باشد. بنابراین بیمه، با ایجاد آرامش، اطمینان و امید به زندگی و فعالیت کم‌خطر برای شهروندان و فعالان اقتصادی از یک سو و تجهیز منابع سرمایه‌گذاری از سوی دیگر، نقش قابل ملاحظه‌ای در رشد و توسعه اقتصادی جوامع ایفا میکند.جایگاه بیمه در قانون اساسی ایران نیز حایز اهمیت است به طوری که مطابق اصل ۲۹ قانون اساسی: بر خورداری از تامین اجتماعی از نظر باز نشستگی ، بیکاری، پیری ، از کارافتادگی ، بی سرپرستی ، در راه‌ماندگی ، حوادث و سوانح و نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشکی بصورت بیمه و غیره حقی است همگانی . دولت مکلف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم ، خدمات و حمایت‌های مالی فوق را برای یک یک افراد کشور تامین کند. از طرفی با تقسیم بندی انواع پس‌انداز در دو دسته مالی و غیر مالی بیمه عمر را می‌توان جزو دسته پس‌اندازهای غیر مالی در نظر گرفت که دارای قابلیت تحریک بازار سرمایه و تامین نیاز های مالی برنامه‌های توسعه می‌باشد. مطالعات نشان می‌دهد که نسبت پس‌انداز به تولید ناخالص ملی در ۱۴ کشور از ۲۰ کشوری که دارای بیشترین رشد اقتصادی بودند بالغ بر ۲۵ در صد بوده است.در ابلاغیه سیاست‌های کلی برنامه پنجم بر رشد مناسب اقتصادی با تأکید بر تحقق رشد «مستمر و پرشتاب» اقتصادی به میزان «حداقل ۸ درصد نرخ رشد سالیانه تولید ناخالص داخلی» اشاره شده است که این مهم بر اساس چند محور از جمله توسعه سرمایه‌گذاری از طریق کاهش شکاف پس‌انداز – سرمایه‌گذاری با حفظ نسبت پس‌انداز به تولید ناخالص داخلی حداقل در سطح ۴۰ درصد و جذب منابع و سرمایه‌های خارجی باید صورت پذیرد.(کربلایی، ۸۸) لذا سرمایه‌گذاری بیمه عمر با داشتن خاصیت غیرمالی بودن می‌تواند یکی از ارکان نیل به این هدف باشد و شکاف بین میزان پس‌انداز و سرمایه‌گذاری را کاهش دهد.
اقتصاد کشور و صنعت بیمه رابطه‌ای دوسویه دارند که تقویت هر کدام موجب بهبود دیگری می‌شود. از طرفی با توسعه اقتصادی و افزایش قدرت خرید افراد یک کشور تقاضا برای محصولات بیمه‌ای افزایش می‌یابد و از طرف دیگر افزایش فروش محصولات بیمه و تابع آن افزایش ذخایر فنی ناشی از آن موجب افزایش بهره‌وری افراد جامعه، توسعه سرمایه‌گذاری و درنتیجه توسعه اقتصادی کشور می‌شود. علیرغم رشد نسبت سهم حق بیمه‌های عمر به کل حق بیمه‌های دریافتی در دنیا این شاخه از بیمه در ایران پیشرفت قابل توجهی نداشته است.بیمه‌های زندگی شامل بیمه عمر به شرط فوت، بیمه‌های عمر به شرط حیات، بیمه حوادث خانواده و حوادث انفرادی می باشد که چندین سال است که در ایران توسط شرکتهای بیمه ارائه می‌گردد. در تحقیق حاضر حق بیمه‌های زندگی یا عمر را که شامل تمامی موارد فوق می‌شود در نظر می‌گیریم.
در این تحقیق سعی داریم با کاربست تکنیک‌های هوش مصنوعی از جمله شبکه‌های عصبی مصنوعی به تبیین هرچه بهتر رابطه متغیرهای اقتصادی اجتماعی و میزان تقاضا برای بیمه‌های عمر بپردازیم. بدون شک پیش‌بینی درست باعث بهبود تصمیم گیری و متعاقب آن برنامه ریزی درست و در نهایت افزایش اثربخشی می‌شود. در مطالعات پیشین اغلب محققان با بهره گرفتن از مدل‌های اقتصادی و اقتصادسنجی کلاسیک،از جمله رگرسیون ، سری های زمانی و تابع تقاضای ریاضی پیش‌بینی‌هایی را انجام داده‌اند و در یک مورد تنها از شبکه‌های عصبی مصنوعی برای پیش‌بینی استفاده شده است.
شبکه عصبی مصنوعی نامی نه‌چندان نوین در علوم مهندسی است که به‌طور ابتدایی و آغازین درسال ۱۹۶۲ توسط فرانک روزن بلات و در شکل جدی و تأثیرگذار در سال ۱۹۸۶ توسط رومل‌هارت و مک‌کلند با ابداع و ارائه مدل پرسپترون بهبود یافته به جهان معرفی شد. این شیوه از ساختاری نرونی و هوشمند با الگوبرداری مناسب از نرون‌های موجود در مغز انسان سعی می‌کند تا از طریق توابع تعریف شده ریاضی رفتار درون‌سلولی نرون‌های مغزرا شبیه‌سازی کند و از طریق وزن‌های محاسباتی موجود در خطوط ارتباطی نرون‌های مصنوعی ، عملکرد سیناپسی را در نرون‌های طبیعی به مدل درآورد. ماهیت و ذات تجربی و منعطف این روش باعث می‌شود تا در مسائلی مانند مقوله پیش بینی که یک چنین نگرشی در ساختار آن‌ها مشاهده می‌شود و از رفتاری غیرخطی برخوردار هستند، به خوبی قابل استفاده باشد(بلوچیان و بلوچیان، ۱۳۹۱).
دراین تحقیق بااستفاده ازاطلاعات سالنامه های آماری بیمه و بانک مرکزی، به پیش‌بینی تقاضا برای بیمه عمر با استفاده ازشبکه‌های عصبی مصنوعی با رویکرد ساختاری و مدل‌های خطی رگرسیون پرداخته میشود. اطلاعات مربوط به نرخ تورم و تولید ناخالص داخلی و مصوبه مجلس درباره اجباری شدن بیمه عمر برای کارکنان دولت به عنوان اطلاعات ورودی استفاده می‌شوند. درانتها به‌منظور بررسی بیشتر توانایی این سیستمهای هوشمند، نتایج حاصل ازآنالیزرگرسیون با نتایج شبکه‌های عصبی مقایسه می‌گردند. به منظور پیش‌بینی تقاضا برای بیمه عمر با استفاده ازشبکه‌های عصبی از الگوریتم پس‌انتشارخطا جهت آموزش و تست و اعتبار سنجی شبکه بهره برده می‌شود. همچنین ساختارهایی با توپولوژی‌ها و الگوریتم‌های یادگیری مختلف نیز به کار برده می‌شوند تا بتوان بهترین الگوی تطبیق داده شده با شرایط موجود را انتخاب کرد. درپیش‌بینی تقاضای بیمه عمر همچنین از مدل‌های خطی رگرسیون استفاده می‌شود. درنهایت نتایج حاصل از کلیه مدلها با بهره گرفتن از معیار های ^[۱]MSE،^[۲]R(ضریب تعیین) مقایسه می‌گردند. دراین ‌تحقیق‌ به منظور پیاده‌سازی شبکه‌های عصبی ازمحیط MATLAB استفاده میشودکه نرم‌افزار جامعی برای برنامه نویسی الگوریتم‌ها و قوانین شبکه‌های عصبی می باشد و نرم‌افزار تحلیل رگرسیون SPSS می‌باشد.
۱-۲ تعریف مساله و سئوالات اصلی تحقیق
در راستای پیش‌بینی تقاضا برای بیمه عمر در ایران با بهره گرفتن از شبکه‌های عصبی سئوالات زیر مطرح است:

• ساختار، محتوا و الگوریتم آموزشی مناسب برای پیش‌بینی کدام است؟

• آیا در فرایند نیازی به پیش پردازش داده ها داریم؟ روش مناسب در صورت لزوم کدام است؟

• در پیش‌بینی تقاضا برای بیمه عمر از چه متغیرهایی به عنوان متغیر ورودی می‌توانیم استفاده کنیم؟

• کدام یک از روش‌ها برای پیش‌بینی تقاضا برای بیمه عمر مناسب تر است؟

  1. 1. فرضیه‌های تحقیق :

   

۱-۳-۱ فرضیه اصلی
با توجه به قابلیت‌های به اثبات رسیده شبکه‌های عصبی در زمینه‌های مرتبط، فرض ما این است که شبکه‌های عصبی می‌توانند به‌عنوان ابزار مناسبی در پیش‌بینی تقاضا برای بیمه عمر در ایران به‌کار گرفته شوند.
۱-۳-۲ فرضیه های فرعی

• تولید ناخالص داخلی بر (حق بیمه‌های عمردریافتی) تاثیر معنی داری دارد.

• تورم بر (حق بیمه‌های عمردریافتی) تاثیر معنی داری دارد.

• مصوبه مجلس مبنی بر اجباری شدن بیمه عمر کارکنان دولت بر (حق بیمه‌های عمردریافتی) تاثیر معنی داری دارد.

  1. 1. اهداف تحقیق

        1. 1. اهداف اصلی تحقیق

         

   

اصلی‌ترین هدف این تحقیق بررسی قدرت شبکه‌های عصبی مصنوعی در پیش‌بینی تقاضا برای بیمه عمر است.
هدف دیگری که در این تحقیق دنبال می‌شود شناسایی شبکه عصبی مناسب برای پیش‌بینی تقاضا برای بیمه عمر در ایران است.
۱-۴-۲ اهداف فرعی تحقیق
بررسی رابطه بین رگرسورهای تحقیق و متغیر وابسته است.

• 1. 1. روش تحقیق

   

در این فصل بر اساس نتایج ارائه شده در فصل چهارم، نتایج حاصل از مطالعه فرضیه ­های پژوهش، پیشنهادهایی برای مدیران و پیشنهادهایی جهت تحقیقات آتی ارائه می­گردد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۵-۱- نتایج حاصل از تحلیل عوامل جمعیت شناختی
تحلیل­های توصیفی عوامل جمعیت شناختی مشتریان در ابعاد جمعیت نشان داد که ۲/۵۹ درصد از مشتریان مرد و۸/۴۰ درصد از مشتریان هتل­ها زن­ها می­باشند. بر اساس نتایج بدست آمده در فصل ۴/۱۴ نفر یعنی معادل ۴/۶ درصداز کل نمونه دارای مدرک زیر دیپلم، ۵۳ نفر یعنی معادل ۳/۲۴ درصد از کل نمونه دارای مدرک دیپلم، ۴۰ نفر یعنی معادل ۳/۱۸ درصد از کل نمونه دارای مدرک فوق دیپلم، ۶۷ نفر یعنی معادل ۷/۳۰ درصد از کل نمونه دارای مدرک لیسانس، ۴۴ نفر یعنی معادل ۲۲/۲۰ درصد از کل نمونه دارای مدرک بالای لیسانس می­باشند. از بعد تحصیلات، مخاطبین اصلی هتل­های منتخب شهر اصفهان افرادی با تحصیلات لیسانس هستند. لذا مدیریت هتل­ها باید متوجه این موضوع باشند که افراد تحصیل کرده دارای سطح انتظارات بالاتری به خصوص در زمینه­ نحوه برخورد و نوع سرویس­دهی هستند بر اساس نتایج بدست آمده در فصل ۴/۳۸ فر یعنی معادل ۴/۱۷ درصداز کل نمونه در دسته­ی زیر ۲۵ سال، ۹۰ نفر یعنی معادل ۳/۴۱ درصد از کل نمونه در دسته­ی ۲۵ تا ۳۵ سال، ۴۰ نفر یعنی معادل ۳/۱۸ درصد از کل نمونه در دسته­ی ۳۵ تا ۴۵ سال، ۲۹ نفر یعنی معادل ۳/۱۳ درصد از کل نمونه در دسته­ی ۴۵ تا ۵۵ سال، ۲۱ نفر یعنی معادل۶/۹درصد از کل نمونه در دسته­ی بالای ۵۵ سال قرار دارند. در زمینه توزیع سنی مشتریان هتل­ها نیز بیشتر مشتریان در رده­ی سنی ۲۵ تا ۳۵ سال و ۳۵ تا ۴۵ سال بودند. این نشان می­دهد که بیشتر مشتریان افراد جوان هستند. بر اساس نتایج بدست آمده در جدول فوق، ۴۳ نفر یعنی معادل ۷/۱۹درصداز کل نمونه دارای ۱ شب اقامت در هتل، ۴۱ نفر یعنی معادل ۸/۱۸ درصد از کل نمونه دارای ۲ شب اقامت در هتل، ۴۳ نفر یعنی معادل ۷/۱۹ درصد از کل نمونه دارای ۳ شب اقامت در هتل، ۳۲ نفر یعنی معادل ۷/۱۴درصد از کل نمونه دارای ۴ شب اقامت در هتل، ۳۰ نفر یعنی معادل ۸/۱۳ درصد از کل نمونه دارای ۵ شب اقامت در هتل، ۳ نفر یعنی معادل ۴/۱درصداز کل نمونه دارای ۶ شب اقامت در هتل، ۱۷ نفر یعنی معادل ۸/۷ درصداز کل نمونه دارای اقامتی به مدت یک هفته در هتل، ۹ نفر یعنی معادل ۱/۴درصداز کل نمونه دارای اقامتی بیش از یک هفته هستند.از نظر مدت اقامت، بیشتر مشتریان اقامتی از ۱ شب تا ۴ شب داشته اند.
افزون بر این تحلیل­های استنباطی عوامل جمعیت شناختی مشتریان هتل­­های منتخب شهر اصفهان نشان داد که تفاوت معنا داری بین وفاداری زنان و مردانی که در هتل­ها اقامت می­ کنند، وجود ندارد. با این حال، زنان نسبت به مردان مشتریان وفادارتری می­باشند. به عبارت دیگر، زنان در اکثر اوقات به یک هتل خاص مراجعه می­ کنند، اگر کسی از هتلی که در آن اقامت دارند بدگویی کند از آن هتل طرفداری می­ کنند. همچنین تفاوت معنا داری بین وفاداری و ابعاد بازاریابی رابطه­ای و متغرهای سن و مدت اقامت وجود ندارد. در حالی که بین وفاداری، تعهد ، ارتباط ، مدیریت تعارض و ستاره­های هتل تفاوت معنا دار وجود دارد، به این صورت که هر چه ستاره­های هتل بالا­تر باشد میزان وفاداری مشتریان بیشتر خواهد بود. و در آخر بین اعتماد و متغر میزان تحصیلات تفاوت معنادار وجود دارد، به این صورت که هر چه میزان تحصیلات بالاتر باشد اعتماد شکل گرفته بین هتل و مشتریان بیشتر خواهد شد.
۵-۲- نتایج حاصل از فرضیه ­های پژوهش
۵-۲-۱- فرضیه اصلی
فرضیه اول که به بررسی رابطه مستقیم بین بازاریابی رابطه­ای و وفاداری مشتریان می ­پردازد، به این شکل بیان می­ شود: ” بین بازاریابی رابطه ای و وفاداری مشتریان درهتل های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد.”
نتیجه: با توجه اطلاعات مندرج در فصل ۴، فرضیه شماره ۱ مورد بررسی قرار گرفته است. ضریب همبستگی پیرسون آن برابر۵۰۴/۰ می­باشد. این مقدار نشان رابطه مستقیم وجود بین این دو متغیر دارد. همچنین با توجه به این که سطح معنا داری آزمون از ۰۵/۰ کمتر می­باشد در نتیجه با توجه به اطلاعات موجود و سطح اطمینان ۹۵/۰، فرض H₀ ما به نفع H₁ رد می­ شود؛ و به بیانی دیگر بین بازاریابی رابطه­ای و وفاداری مشتریان هتل­های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد.
تفسیر: با توجه به تحلیل­های انجام گرفته در فصل ۴، با توجه به ارتباطی که بین این دو متغیر وجود دارد، بین بازاریابی رابطه­ای و وفاداری مشتریان هتل­های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد. مدیران هتل­ها باید به بازاریابی رابطه­ای اهمیت بیشتری دهند تا از این طریق مشتریان وفادار را افزایش دهند.
۵-۲-۲- فرضیه های فرعی
۵-۲-۲-۱- فرضیه فرعی اول
فرضیه دوم که به بررسی رابطه بین تعهد و وفاداری مشتریان می ­پردازد، به این شکل بیان می­ شود: ” بین تعهد و وفاداری مشتریان درهتل های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد.”
نتیجه: با توجه اطلاعات مندرج در فصل ۴، فرضیه شماره ۱ مورد بررسی قرار گرفته است. ضریب همبستگی پیرسون آن برابر ۶۸۴/۰ می­باشد. این مقدار نشان رابطه مستقیم وجود بین این دو متغیر دارد. همچنین با توجه به این که سطح معنا داری آزمون از ۰۵/۰ کمتر می­باشد در نتیجه با توجه به اطلاعات موجود و سطح اطمینان ۹۵/۰، فرض H₀ ما به نفع H₁ رد می­ شود؛ و به بیانی دیگر بین تعهد و وفاداری مشتریان هتل­های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد.
تفسیر: با توجه به تحلیل­های انجام گرفته در فصل ۴، با توجه به ارتباطی که بین اعتماد و وفاداری وجود دارد، بین تعهد و وفاداری مشتریان هتل­های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد. برای افزایش میزان تعهد کارکنان باید برخورد مؤدبانه­ای با مشتریان داشته باشند. همچنین استاندارد­های دقیقی برای نظارت بر فرایند ارتباط با مشتری وجود داشته باشد.
۵-۲-۲-۲- فرضیه فرعی دوم
فرضیه سوم که به بررسی رابطه بین اعتماد و وفاداری مشتریان می ­پردازد، به این شکل بیان می­ شود: ” بین اعتماد و وفاداری مشتریان درهتل های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد.”
نتیجه: با توجه اطلاعات مندرج در فصل ۴، فرضیه شماره ۱ مورد بررسی قرار گرفته است. ضریب همبستگی پیرسون آن برابر ۷۱۱/۰ می­باشد. این مقدار نشان رابطه مستقیم وجود بین این دو متغیر دارد. همچنین با توجه به این که سطح معنا داری آزمون از ۰۵/۰ کمتر می­باشد در نتیجه با توجه به اطلاعات موجود و سطح اطمینان ۹۵/۰، فرض H₀ ما به نفع H₁ رد می­ شود؛ و به بیانی دیگر بین اعتماد و وفاداری مشتریان هتل­های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد.
تفسیر: با توجه به تحلیل­های انجام گرفته در فصل ۴، با توجه به ارتباطی که بین اعتماد و وفاداری وجود دارد، چنانچه به تفصیل بیان گردید ضریب پیرسون این متغیر ضریب بالایی می­باشد به همین دلیل مدیران هتل ها باید نسبت به این متغیر جهت افزایش وفاداری مشتریان خود، اهمیت بیشتری را قائل شوند. بنابراین، مدیران باید به خواسته­ های مشتریان اهمیت دهند و یک اعتماد دو طرفه را بین کارکنان هتل و مشتریان به وجود آورند.
۵-۲-۲-۳- فرضیه فرعی سوم
فرضیه چهارم که به بررسی رابطه بین ارتباطات و وفاداری مشتریان می ­پردازد، به این شکل بیان می­ شود: ” بین ارتباطات و وفاداری مشتریان درهتل های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد.”
نتیجه: با توجه اطلاعات مندرج در فصل ۴، فرضیه شماره ۱ مورد بررسی قرار گرفته است. ضریب همبستگی پیرسون آن برابر ۷۱۱/۰ می­باشد. این مقدار نشان رابطه مستقیم وجود بین این دو متغیر دارد. همچنین با توجه به این که سطح معنا داری آزمون از ۰۵/۰ کمتر می­باشد در نتیجه با توجه به اطلاعات موجود و سطح اطمینان ۹۵/۰، فرض H₀ ما به نفع H₁ رد می­ شود؛ و به بیانی دیگر بین ارتباطات و وفاداری مشتریان هتل­های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد.
تفسیر: با توجه به تحلیل­های انجام گرفته در فصل ۴، با توجه به ارتباطی که بین ارتباطات و وفاداری وجود دارد، چنانچه به تفصیل بیان گردید ضریب پیرسون این متغیر ضریب بالایی می­باشد به همین دلیل مدیران هتل ها باید نسبت به این متغیر جهت افزایش وفاداری مشتریان خود، اهمیت بیشتری را قائل شوند. مدیران باید بانک اطلاعاتی جامعی در مورد مشتریان به خصوص در مورد مشتریان کلیدی داشته باشند. همچنین ارتباط خود را پس از اتمام مدت اقامت با مشتریان حفظ کنند. به کارگیری تکنولوژی­های جدید تأثیر مثبتی در ذهن مشتریان دارد و می ­تواند هتل را از دیگر هتل­های هم­سطح خود متمایز کند.
۵-۲-۲-۴- فرضیه فرعی چهارم
فرضیه پنجم که به بررسی رابطه بین مدیریت تعارض و وفاداری مشتریان می ­پردازد، به این شکل بیان می­ شود: ” بین مدیریت تعارض و وفاداری مشتریان درهتل های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد.”
نتیجه: با توجه اطلاعات مندرج در فصل ۴، فرضیه شماره ۱ مورد بررسی قرار گرفته است. ضریب همبستگی پیرسون آن برابر ۵۴۸/۰ می­باشد. این مقدار نشان رابطه مستقیم وجود بین این دو متغیر دارد. همچنین با توجه به این که سطح معنا داری آزمون از ۰۵/۰کمتر می­باشد در نتیجه با توجه به اطلاعات موجود و سطح اطمینان ۹۵/۰، فرض H₀ ما به نفع H₁ رد می­ شود؛ و به بیانی دیگر بین مدیریت تعارض و وفاداری مشتریان هتل­های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد.
تفسیر: با توجه به تحلیل­های انجام گرفته در فصل ۴، با توجه به ارتباطی که بین این دو متغیر وجود دارد، بین مدیریت تعارض و وفاداری مشتریان هتل­های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد. کارکنان باید حداکثر تلاش خود را برای رفع مشکلات مشتریان انجام دهند و فرم­های نظر خواهی در اتاق­های مشتریان قرار داده شود.
۵-۲-۲-۵- فرضیه فرعی پنجم
فرضیه ششم که به بررسی رابطه بین شایستگی و وفاداری مشتریان می ­پردازد، به این شکل بیان می­ شود: ” بین شایستگی و وفاداری مشتریان درهتل های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد.”
نتیجه: با توجه اطلاعات مندرج در فصل ۴، فرضیه شماره ۱ مورد بررسی قرار گرفته است. ضریب همبستگی پیرسون آن برابر ۴۰۸/۰ می­باشد. این مقدار نشان رابطه مستقیم وجود بین این دو متغیر دارد. همچنین با توجه به این که سطح معنا داری آزمون از ۰۵/۰کمتر می­باشد در نتیجه با توجه به اطلاعات موجود و سطح اطمینان ۹۵/۰، فرض H₀ ما به نفع H₁ رد می­ شود؛ و به بیانی دیگر بین شایستگی و وفاداری مشتریان هتل­های منتخب شهر اصفهان رابطه وجود دارد.
تفسیر: با توجه به تحلیل­های انجام گرفته در فصل ۴، با توجه به ارتباطی که بین این دو متغیر وجود دارد، ضریب همبستگی این متغیر از بقیه کمتر بوده بنابر این، مدیران هتل­ها باید برای هتل خود تبلیغات بیشتری داشته باشند و خدمات خود را به گونه ­ای جلوه دهند. آموزش کارکنان یک بحث بسیار مهم و تأثیرگذار در میزان شایستگی و خبرگی است.
۵-۳- محدودیت­های پژوهش
مانند تمامی پژوهش­های دیگر، انجام این پژوهش نیز با موانع و مشکلات فراوانی مواجه بود که بعضاً رفع و برخی دیگر باعث تغییر مسیر پژوهش گردید.
محدودیت اول: اولین محدودیت که باید در نظر داشت این است که، یافته­های این پژوهش به بعد مکانی این پژوهش محدود می­باشد. برای تعمیم نتایج این پژوهش به صورت یک کل، می­بایست تحقیقات گسترده­تر انجام گیرد. در ضمن باید توجه داشت که این پژوهش در هتل­های ۳، ۴ و ۵ ستاره شهر اصفهان انجام گرفته است، لذا قبل از هر گونه تعمیم دادن یافته­های اخیر در سایر استان­ها، برای درک ارتباط بازاریابی رابطه­ای و وفاداری مشتریان دیگر هتل­ها باید تحقیقات مشابهی در سایر سازمان­ها و استان­ها انجام شود.
محدودیت دوم: محدودیت دوم این است که با گذشت زمان ممکن است اولویت­های مشتریان نیز تغییر کند؛ لذا لازم است است اطلاعات مربوط به ابعاد بازاریابی رابطه­ای و متغیرهای شناسایی مشتری در فواصل زمانی معین، به روز شود.
محدودیت سوم: با توجه به این که یافته ها تنها بر اساس یک ابزار(پرسشنامه) به دست آمده است در تفسیر نتایج باید با احتیاط عمل کرد و می‌توان برای اطمینان بیشتر از یافته ها از ابزارهای دیگر مانند مصاحبه و یا مشاهده بهره گرفت.
۵-۴- پیشنهادها
۵-۴-۱- پیشنهادهای اصلی
پژوهش حاضر تلاش اولیه­ای در راستای بررسی ارتباط بین بازاریابی رابطه­ای و وفاداری مشتریان هتل­های منتخب شهر اصفهان به شمار می­رود و بی­شک کاستی­های بسیاری دارد. بنابراین برای بررسی ارتباط بین بازاریابی رابطه­ای و وفاداری مشتریان در صنعت هتلداری تحقیقات گسترده­تری لازم است. بدین لحاظ در زیر پیشنهادهایی جهت ارتقاء وفاداری مشتریان هتل­ها و اجرا کردن بازاریابی رابطه­ای در هتل­ها ارائه می­ شود:

• • مدیران هتل­ها باید به بازاریابی رابطه­ای به عنوان متغیری بسیار کلیدی جهت وفادار کردن مشتریان نگاه کنند. بدین منظور آن ها باید فعالیت­هایی را در جهت مثبت کردن دیدگاه مشتریان در مدت اقامتشان انجام دهند. به منظور تأثیر مثبت بر تفکر مشتریان مدیران هتل­ها باید رابطه تعاملی و دو طرفه خود را با مشتریان حفظ کنند و دوره­هایی جهت آموزش رفتار مناسب با مهمانان برای کارمنان خود برگذار نمایند؛ همچنین مدیران هتل­ها می­توانند بر شیوه ارائه خدمات توسط کارکنان هتل­ها توجه نموده و استانداردهایی را جهت ارائه خدمات ایجاد نموده؛ همچنین مدیران هتل­ها می­توانند افرادی را جهت بررسی نیازهای مشتریان و تمایل آن ها جهت چگونگی برآوردن آن نیازها استخدام نمایند.

• • به دلیل اینکه در بازاریابی رابطه­ای تأکید اصلی بر ایجاد رابطه با مشتری است، بدین منظور مدیران هتل­ها می­بایست در زمان استخدام کارکنان خود به جنبه روابط عمومی آنان توجه ویژه­ای داشته باشند و به آن ها به عنوان یکی از مهم­ترین عامل تاثیرگذار بر استخدام آن ها توجه نمایند.

• • به دلیل اینکه مشتریان راضی برای سازمان حیاتی می­باشند، فرم­های نظر خواهی در اتاق­های مشتریان قرار داده شود. و نظرات و انتقادات آن­ها بررسی و اعمال شود تا سازمان به سمت جلو حرکت کند و مشتریانی راضی و وفادار داشته باشیم.

• • آموزش کارکنان یک بحث بسیار مهم و تأثیرگذار در میزان شایستگی و خبرگی است. مدیران باید به آموزش کارکنان خود توجه خاص داشته باشند. کارکنان، مشتریان داخلی سازمان محسوب می­شوند؛ توجه به کارکنان و آموزش آن­ها باید جزو اولویت­های مهم مدیران هتل­ها باشد. مدیران باید دوره­ های آموزشی جهت افزایش مهارت کارکنان خود به منظور ارائه خدمات با کیفیت و سرعت بالاتر برگذار نمایند.

• • با توجه به آن که در میان ابعاد بازاریابی رابطه­ای، اعتماد و ارتباطات از اهمیت خاصی برخوردار است این متغیرها باید در بین مدیران می­بایست جایگاه ویژه­ای داشته باشد به همین دلیل باید اعتماد و ارتباطات برای طرفین درگیر رابطه از اهمیت بسزایی برخوردار باشد.