به عنوان مثال در سیستم دانشگاه می­توانیم رابطه دانشجو را در نظر بگیریم :
این رابطه بر طبق مدل رابطه­ای به­ صورت زیر نمایش داده می شود:
شماره­شناسایی­سال­ورود رشته نام
۱۰۱۲ ۱۳۷۹کامپیوترعلی
۲۵۷۸ ۱۳۸۰ ریاضی حسین
۳۹۲۰ ۱۳۷۹ آماررضا
۱۷ ۱۳۸۱ کامپیوتر بهرام
هر ستون در مدل رابطه­ای نشان دهنده یک صفت خاصه(فیلد)‌از یک نوع موجودیت(دراین مثال دانشجو)‌و هر سطر نمایان­گر یک نمونه از یک موجودیت (‌رکورد) می­باشد.
خواص مدل­داده­ی رابطه­ای
یک جدول یا رابطه شامل خواص زیر است:
ردیف­های تکراری در آن وجود ندارد.
ترتیب ردیف­ها مهم نیست.
ترتیب ستون­ها مهم نیست.
مقادیر اتمیک(‌Atomic)‌می­باشند(یا به عبارتی همه مقادیر صفات غیر قابل تجزیه هستند)
هر جدول شامل یک کلید است که با توجه به آن کلید موجودیت خاص می­ شود و از دیگر موجودیت ها تشخیص داده می­ شود.
اما این مدل­داده دارای محدودیت­هایی است:
این مدل­داده­هایی نظیر صوت و تصویر را نمی­تواند ذخیره سازی کند.
در این مدل تنها می­توان از انواع داده­هایی که تعریف شده ­اند استفاده کرد و امکان تعریف داده ­های جدید وجود ندارد.

۲-۲-۱-۲-مدل داده شی­گرا

در مدل بانک اطلاعات شئ­گرا داده ­ها فقط به شکل شئ ذخیره می­شوند و ارتباط بین داده ­ها،صفت­ها، محدودیت­ها، و مسائل زمان و مکان را نیز در بر می­گیرد.اصلی­ترین مفاهیم مدل شی­گرا به شرح زیر است[۴].
کلاس:قالب اطلاعاتی که ویژگی­های مورد نظر برای مجموعه همسان از اشیا دنیای واقعی را بیان می کند(مثلا کلاس دانشجو یا کلاس استاد)

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

هر کلاس شامل موارد زیر است :
مجموعه متغیرها که قالب داده ­های مربوط به آن کلاس را نگه­داری می­ کنند.
مجموعه ­ای از متدها که هر یک کدی است برای پیاده­سازی یک رفتار نوشته شده است.
شی:مجموعه مقادیر داده­هایی که یک پدیده دنیای واقعی را بیان می­ کنند و نمونه ­ای از کلاس ویژه­ای می باشد(مثل هر یک از دانشجوها)
به عبارت دیگر کلاس معادل با شما(schema)و شی معادل با نمونه می­باشد.
گروه­بندی:نوع خاصی از این مفهوم وجود دارد که به نام شی مرکب معروف است که از مجموعه چند شئ یک شئ بزرگتر بوجود می ­آید.
این مفهوم کارائی بالایی دارد و ساختارهایی از قبیل مجموعه و آرایه را می­توان با آن پیاده سازی نمود.
ارث بری:وراثت روشی است برای اشتراک داده ­ها و رفتارها.مثلا رفتاری مانند شنیدن که به بسیاری از جانداران مربوط می شود،در شبیه سازی باغ وحش با بهره گرفتن از مفهوم ارث بری دیگر نیازی به تکرار این صفت نیست.در حقیقت وراثت یعنی اشتقاق کلاس­ها از یکدیگر و استفاده از کلاس­ها در تعریف کلاس­های دیگر که سلسله مرتب کلاس­ها به صورت درخت است.
پیام به معنی فراخوانی یک رویه می­باشد.در هر متد فقط می توان به متغیرهای همان شی به طور مستقیم دسترسی داشت.برای دسترسی به داده های اشیا دیگر نیاز به ارسال پیام می باشد.در واقع طراحی بانک اطلاعات در مدل شئ­گرا یعنی ارائه بانک مورد نظر در قالب مکانیزم های ارائه شده توسط این مدل مانند:کلاس،وراثت،گروه­بندی و…
داده ­های بانک اطلاعات در این مدل بصورت اشیایی در می­آیند که به طرق مختلف در ارتباط با یکدیگر قرار می­گیرند و عملیات گوناگون مانند وارد کردن داده ­ها، حذف و اضافه و به روز درآوردن آن­ها و استخراج اطلاعات توسط پیام­هایی که بین اشیا رد و بدل می شود قابل انجام است.
یکی از بزرگترین دلایل توفیق بانک اطلاعات شی گرا امکان تعریف نوع داده توسط کاربر است.
مدل شئ گرایی به کاربر امکان می­دهد که ضمن استفاده از انواع ساده داده های تعریف شده،خود نیز به طور دلخواه به تعریف داده بپردازد و آنها را کنترل و پیاده­سازی کند. که مفاهیم شی­گرایی تعریف شده در این مدل مانند: وراثت ، چندریختی و… به این عمل قدرت فوق العاده ای بخشیده است.
DBMSچنـد کاربره باید امکان دسترسی هم­زمان به پایگاه­داده را به کاربران بدهد. اگر کاربران هم­زمان بخواهند قسمتی از پایگاه­داده را دست­کاری کنند سیستم پایگاه­داده را از این دسترسی ایمن می­ کند و به کاربری که زودتر درخواست کار با پایگاه­داده کرده باشد اجازه داده می­ شود داده ­ها را دست­کاری کند؛ در طول این عمل کاربران دیگر به این قسمت از پایگاه­داده دسترسی ندارند.در بانک­های اطلاعاتی شی­گرا برای رفع این مشکل،تراکنش بصورت هم­زمان پیاده سازی شده است بدین صورت که چند کاربر بطور هم­زمان می توانند به یک قسمت مشخص از پایگاه­داده دسترسی داشته باشند.
تقریبا تمام سیستم­های رابطه­ای از تراکنش بلند مدت پشتیبانی نمی­کند. این مسئله هنگام کار با سیستم­هایی که نیاز به دسترسی اطلاعات به­ صورت بلند مدت را دارد با مشکل مواجه می­ کند.برای غلبه بر این مشکل سیستم شی­گرا تراکنش بلند­مدت را پشتیبانی می کند.بانک شئ­گرا بصورت یک سیستم باز تعریف شده است که همواره می­توان داده ­ها، دامنه­ها و پردازش­های جدیدی را به­آن افزود این عمل  امکان دسترسی کاربران به مدت طولانی به پایگاه­داده را میسر می­سازد.
ضعف بانک اطلاعات مدل شئ گرا :
مدل­های شی­گرا نسبت به مدل رابطه­ای  در بعضی شرایط از امنیت پایینی برخوردار هستند بعضی از OODB ها نیاز دارند که کاربر صریحا قفل­ها را قرار داده و مدیریت کنند ولی در مدل رابطه­ای این عمل بصورت خودکار انجام می­ شود.

۲-۲-۱-۳-مدل داده شی­رابطه­ای

یک مدل­داده شی­گرا-رابطه­ای پایگاه­داده داده­ای است شبیه به پایگاه­داده رابطه­ای اما با مدل شی­گرا. میتوان گفت یک پایگاه­داده شی­گرا یک میانه است بین پایگاه­داده رابطه­ای و شی­گرا. از مدل­های رابطه­ای در ذخیره و بازیابی داده ها و از مدل شی­گرا برای مدل سازی عملگرها استفاده کردند]۳[.

۲-۲-۲-مدل داده ای غیر ساخت­یافته

با تولید داده های بیشتر و متنوع­تر سرعت بالاتر دیگر پایگاه­داده ­های رابطه­ای پاسخگوی مدیریت داده ­ها نیستند.زیرا پایگاه­داده های مبتنی بر SQL یک شمای خاص از پیش تعیین شده دارند و این باعث می­ شود نتوان به آسانی به آن ردیفی اضافه کرد.برای اضافه کردن یک ردیف باید کل پایگاه­داده را به یک جدول جدید اضافه کنیم.به دلیل این مشکلات در سال ۲۰۰۹ پایگاه­داده ی جدیدی به نام NOSQL معرفی شد که اینپایگاه­داده هاNOSQL طرح از پیش تعیین شده­ای ندارند و به­راحتی می­توان داده ­های با حجم زیاد و تنوع بالا را در آن ذخیره کرد[۱۲].
پایگاه­داده ­های سنتی داده ­ها را درون یک سرور نگه­داری می­کردند و این باعث می­شد نتوان از حجم زیاد داده ها پشتیبانی کرد اما پایگاه­داده های NOSQL به­ طور خودکار داده ­ها را به اشتراک می­گذارند،یعنی داده ­ها را در سراسر تعداد دلخواهی از سرورها پخش می­ کنند.البته اشتراک گذاری داده ­ها در پایگاه­داده های سنتی نیز امکان­ پذیر بود.اما معمولا پیچیده است. انجام این کار باعث می­ شود این پایگاه­ها بصورت خودکار خاصیت تکرار را نیز پشتیبانی کنند که این خاصیت باعث می­ شود هنگامی که چند برنامه به یک­سری اطلاعات نیاز دارند بدون ایجاد گلوگاه بتوانند به اطلاعات دسترسی داشته باشند و همینطور هنگامی که در صورت بروز مشکل داده ­ها از بین رفت بتوان بدون مشکل داده ها را جایگزین کرد.
با توجه به صحبت­های بالا به طور کلی ویژگی­های اصلی پایگاه­داده های NOSQLرا می­توان به ترتیب زیر نام برد:
بدون شما (Schema)بودن این پایگاه­داده ها
توزیع داده ­ها در چند سرور در مکان­های متفاوت
تکرار داده ها
سیستمNoSql به جهت دسته‌بندی نحوه‌ی ذخیره‌سازی داده‌ها و ارتباط بین آنها به ۴ دسته کلی تقسیم می‌شود ]۱۶[:
پایگاه­داده های کلید ارزش
پایگاه­داده های سند گرا
پایگاه­داده های ستونی