۴-۴-۵ پرداخت عوض

یکی از چالش برانگیزترین مسائل پیرامون قرارداد استفاده از رحم جایگزین، بحث پرداخت پول به مادر جانشین از سوی والدین متقاضی است. درخصوص پرداخت عوض در قرارداد مذکور، برخی بر این باورند پرداخت پول در قرارداد مذکور از یک سو یکی از انگیزه های مادر جانشین برای بارداری و حمل کودک است و از سویی دیگر یکی از شرایط لازم الاجرا تلقی شدن قرارداد را پرداخت عوض تشکیل می‌دهد؛ لکن، در نظر گرفتن عوضی بیش از هزینه های درمانی ممکن است قرارداد مذکور را به جهت مخالفت با قوانین مربوط به منع مبادله نوزادان با خطر غیرقانونی بودن مواجه نماید؛ زیرا، قانون مذکور پرداخت پول در ازای سرپرستی و حضانت کودک را ممنوع اعلام ‌کرده‌است (perdue,2011,p.291). در مقابل، گفته شده است که از نظر اخلاقی هیچ تفاوتی میان پرداخت پول به پرستار بچّه که برای مراقبت از کودک برای یکسال استخدام می‌شود و ‌پرداخت پول به مادرجانشین برای حمل جنین در رحمش به مدت نُه ماه وجود ندارد. در هر دو مورد پدر و مادر به منظور مراقبت از فرزندشان به شخصی پول پرداخت می‌نمایند. هرچند ممکن است که مادران جانشین به دلایل شخصی یا به طور نوع‌دوستانه خطراتی را به جان بخرند و تن به حاملگی دهند؛ لکن، به نظر می‌رسد که آنان سزاوار غرامت بالاتری هستند؛ زیرا، آن‌ ها خدمات منحصر به فردی را نسبت به پرستار بچّه ارائه می‌دهند. از طرفی دیگر، پرداخت پول به مادرجانشین قبل از شروع عمل تلقیح مصنوعی، دادن نوعی تضمین به وی مبنی بر حفاظت از او در برابر استثمار و بهره‌برداری می‌باشد (Machalow,2014,p.24).

۴-۵ مبحث پنجم: وضعیت نسب اطفال متولّد از رحم جایگزین

امروزه، یکی از پیشرفت‌های شگرف در زمینه درمان ناباروری، استفاده از رحم جایگزین می‌باشد که توسط زوجین نابارور مورد استفاده قرار می‌گیرد. آمار به دست آمده از انجمن روش‌های کمکی باروری آمریکا نشان می‌دهد که استفاده از رحم جایگزین به طور فزاینده‌ای در حال گسترش است؛ به طوری‌که تعداد کودکان متولّد شده از طریق رحم جایگزین بین سال‌های ۲۰۰۸-۲۰۰۴، ۸۹% رشد داشته است (Gugucheva,2010,p.4). گسترش دامنه استفاده از رحم جایگزین و مسائل مربوط به آن به ویژه نسب اطفال متولّد از آن، قوانین و مقرّرات خاصّی را می‌طلبد. با توجه به فدرالی بودن نظام ایالت متّحده آمریکا، هر ایالت می‌تواند در برخورد با یک موضوع راه‌حل متفاوتی را اتخاذ نماید. لذا، در این قسمت بدواً به بررسی نظریات مطرح شده از سوی علمای حقوق در خصوص نسب این‌گونه اطفال پرداخته و در مبحث بعدی، وضعیت نسب در ایالات مختلف آمریکا مورد بررسی قرار می‌گیرد.

از آنجایی‌که در حقوق آمریکا، مقرّرات مربوط به رحم جایگزین و مسائل مرتبط با آن به ویژه نسب، از ایالتی به ایالت دیگر متفاوت است؛ در نتیجه، نظریات مختلفی از سوی حقوق ‌دانان آمریکایی در این زمینه ارائه شده است. عدّه‌ای از حقوق ‌دانان و رویه قضایی برخی دادگاه‌های ایالات متّحده، صاحب سلول جنسی را پدر یا مادر می‌دانند؛ زیرا اوست که در تکوّن طفل نقش اساسی دارد؛ به علاوه، در قوانین و مقرّرات برخی از ایالات آمریکا تمایل به شناسایی فرآورده‌های جسمی همانند اسپرم و تخمک به عنوان مال و دارایی وجود دارد و همین مسأله باعث می‌شود آن‌ ها کودک حاصل را محصول مشترک اموال خود بدانند؛ ‌بنابرین‏، رابطۀ نسبی نیز بین مالکان سرمایه اوّلیه یعنی، صاحبان اسپرم و تخمک برقرار می‌شود. برخی از ایالات نیز حاملگی و حیات بخشیدن به طفل توسط بانوی صاحب رحم و داشتن علقۀ مادری بین او و کودک را موجب مادر شناختن او می‌دانند و معتقدند مادر کسی است که فرزند را به دنیا می‌آورد (Epstein,1995,p.2309) و برخی دیگر، به قصد و نیّت طرفین قرارداد اجاره رحم توجه دارند و برقراری رابطۀ نسبی با مجوّز قانونی را یک رابطه ارادی می‌دانند و بر این اساس بین طفل حاصل و والدین متقاضی رابطۀ نسبی برقرار می‌نمایند. آنان به قرارداد منعقده بین والدین متقاضی و مادر جانشین و مراکز درمانی به عنوان یک قرارداد الزام‌آور و دارای نتایج مشروع نگاه می‌کنند که یکی از نتایج آن می‌تواند برقراری رابطه نسبی یا نفی و سلب آن باشد (Douglas,1994,p.638). به طور مثال در سال ۱۹۴۲ در پرونده skinner v. okllahoma دادگاه ایالتی اوکلاهما قصد و نیّت افراد را در برقراری رابطه نسبی مؤثر و آن‌را یک حقّ اختیاری برای افراد دانست و مقرر نمود در برخی موارد افراد می‌تواند با اراده خود نسبت به برقراری نسب اقدام نمایند و فرزندخواندگی را نوعی از این نسب ارادی تعریف نمود (همان).

با توجه به فدرالی بودن نظام ایالت متّحده آمریکا، در این قسمت، تعیین نسب کودک متولّد از رحم جایگزین در ایالات مختلف آمریکا مورد بررسی قرار می‌گیرد.

۴-۵-۱ تعیین نسب در ایالاتی‌که قرارداد رحم جایگزین را معتبر می‌دانند.

ایالاتی که قرارداد رحم ‌جایگزین را معتبر و لازم‌الاجرا می‌دانند عبارت است از: آرکانزاس، فلوریدا، تگزاس، یوتا، ویرجینیا، واشنگتن و نوادا^[۴۱].