• بیان مسئله

با توجه به اهمیت کیفیت گل در تجارت گل های بریده، باید تلاش شود تا گل های بریده با کیفیت مطلوب به دست مشتری برسند. یکی از مهمترین معیار ها برای مصرف کننده در انتخاب گل بریده، طول عمر آن می باشد. به همین دلیل یک برنامه مناسب بعد از برداشت به حفظ کیفیت گل های بریده در زمان طولانی تر کمک می کند (روئین و حسن پور اصیل، ۱۳۹۰).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

فراهم نمودن یک منبع غذایی به صورت کربوهیدرات جهت تأمین نیاز انرژی گیاه بسیار مهم است. با جدا نمودن گل­ها از گیاه مادر منبع اصلی تغذیه گیاه حذف می­ شود و در صورت عدم تأمین این نیاز کمبود کربوهیدرات در گیاه موجب تخریب گل­ها جدا شده می شود که در صورت همراه شدن آن با شرایط نامناسب محیطی این فرایند سریع تر و آشکارتر می شود (وودسون، ۱۹۹۸؛ کورتس، ۱۹۷۲؛ نل، ۲۰۰۲؛ پمبرتون، ۱۹۹۸). یکی دیگر از عواملی که با جدا کردن گل ها از پایه مادری موجب سرعت بخشیدن به تخریب آنها می شود رشد باکتری ها و افزایش رسوب مواد در آوندهای می باشد که موجب بسته شدن آوندها و عدم انتقال آب شده که باعث بروز علائم کمبود آب در گیاه می شود (سیلوا، ۲۰۰۳).
تشکیل حباب های هوا درون آوندهای ساقه داودی که از انتقال آب به ساقه جلوگیری کرده و منجر به بسته شدن لوله های آوندی می شود که نهایتا به افزایش مقاومت هیدرولیکی در ساقه و تنش آبی می شود، عمر گلجایی را داودی کاهش می دهد (هالوی و مایاک، ۱۹۸۱؛ ون لیپرون و همکاران، ۲۰۰۱؛ ون دورن و کروز، ۲۰۰۰).
عمر پس از برداشت گل­های بریده تحت تاثیر اتیلن و میکروارگانیسم ها مسدود کننده ته ساقه است که به تبع آن کاهش عمر گلجایی و قابلیت جذب آب و نهایتا انسداد آوندی اتفاق می افتد (هاشم آبادی، ۱۳۹۰). علاوه بر این باکتری های انتهای ساقه می توانند به صورت غیر مستقیم باعث تحریک یون­های اکسیدان گردند که نتیجتاً کاهش عمر پس از برداشت گل­ها را به همراه دارد (سلگی و همکاران، ۲۰۰۹). استفاده از اسانس ­های گیاهی در کنترل این مشکل کمک می کند (ادریسی، ۱۳۸۸). امروزه اسانس ­های گیاهی به عنوان یک عامل ضد میکروبی قدرتمند شناخته شده اند (سلگی و همکاران، ۲۰۰۹).

• هدف از انجام آزمایش

در این آزمایش ۳ غلظت مختلف از اسانس ۳ گیاه ژرانیوم، اکالیپتوس و مورد با همدیگر و شاهد (آب مقطر) مقایسه شد و برترین اسانس و غلظت مورد نیاز به منظور تاخیر در کاهش کیفیت گل شاخه بریده داودی معرفی خواهد شد.
۲-۱- پیری
پیری را می توان مرحله نهایی زندگی یک اندام دانست که با یک سری رویدادهای طبیعی غیر قابل برگشت آغاز شده و در نهایت منجربه از بین رفتن سلول ها و مرگ اندام می شود. همچنین فرایند زوال طبیعی مرگ طبیعی نیز پیری تلقی می شود که شامل گستره ی وسیعی از فرآیندهای فیزیولوژیکی می_­باشد (ادریسی، ۱۳۸۸). به علاوه پیری به تغییرات تخریبی کنترل شده اطلاق می شود که شامل مرگ طبیعی سلول ها، بافت ها و اندام های موجودات زنده است (فتحی و اسماعیل پور، ۱۳۷۹).
۲-۲- انسداد توسط باکتری ها
برش سطحی ساقه گل ها باعث آزاد شدن محتویات سلول ها (پروتئین، آمینو اسید، شکر و مواد معدنی) در گلدان می شود. این ها غذاهای کاملی برای باکتری ها، مخمرها و قارچ ها هستند که به سرعت در محیط های هوازی رشد می­ کنند. مواد چسبناک و لعاب داری که باکتری ها تولید می­ کنند و خود باکتری­ ها می توانند سیستم هدایت آب را مسدود کنند (رید، ۲۰۰۹).
۲-۳- تیمار با ترکیبات ضدعفونی کننده و بهبود دهنده عمر گلجایی
میکروارگانیسم ها یکی از عوامل کاهش طول عمر پس از برداشت گل های بریده محسوب می شوند که در کاهش طول عمر آن ها نقش بسزایی دارند (کیا محمدی، ۱۳۸۸). استفاده از ترکیبات ضد عفونی کننده و ضد میکروبی مثل مشتقات ۸-هیدروکسی کینولین، سولفات آلومینیم، کلرید کبالت، اسید سیتریک، اسانس ­های گیاهی، نانو ذرات نقره و آنتی بیوتیک ها که به تازگی مورد استفاده قرار گرفته­اند، پیشنهاد شده است (ادریسی، ۱۳۸۸؛ کیامحمدی، ۱۳۸۸؛ سلگی و همکاران، ۲۰۰۹).
۲-۴- اسانس ها
اسانس ها دسته ای از ترکیبات معطر و فرار هستند که خاصیت ضد میکروبی بالایی داشته و در کشاورزی جهت کنترل بیماری های استفاده می شوند. مبارزه به کمک اسانس ­ها (ترکیبات دوست محیط زیست) روش جدیدی است که به عنوان فصل جدیدی از مبارزه میکروارگانیسم ها در جهت افزایش عمر گلجایی می توان نام برد (بوتلهو و همکاران، ۲۰۰۷؛ شریفی فر و همکاران، ۲۰۰۷؛ سلگی و همکاران، ۲۰۰۹). اسانس های گیاهی در مقابل برخی عوامل بیماری زا، خواص ضد میکروبی قوی از خود نشان می­ دهند، چرا که آن ها دارای مقدار زیادی ترکیبات فنولی نظیر کارواکرول، تیمول و اوگنول می باشند (بوناتیرو و همکاران، ۲۰۰۷؛ شریفی فر و همکاران، ۲۰۰۷). همچنین اسانس ­های گیاهی در مقابل میکروارگانیسم های گرم مثبت و گرم منفی فعالیت ضد میکروبی از خود نشان می دهند.
۲-۵- تحقیقات انجام شده در زمینه تاثیر اسانس های گیاهی بر عمر گلجایی
موسوی بزاز و تهرانی فر (۲۰۱۱) تاثیر اتانول، متانول و اسانس های گیاهی را بر روی افزایش طول عمر گلجایی گل آلسترومریا (Alstroemeria hybrida L.) بررسی و دریافتند که تیمار الکل، تاثیر مثبتی بر روی افزایش طول عمر گلجایی را نداشت و استفاده از اسانس های گیاهی توانست باعث افزایش ط
ول عمر گیاه شود.
اسانس های نعنا، رزماری و آویشن در محلول نگهدارنده رز با کاهش بار میکروبی، باعث افزایش جذب محلول نگهدارنده شده و در نتیجه افزایش عمر گلجایی این گل را سبب شدند (حسینی درویشان و همکاران، ۱۳۹۰). همچنین در پژوهشی دیگر اسانس زیره سیاه در افزایش عمرگلجایی میخک در مقایسه با اتانول و متانول موثر بوده است (جلیلی مرندی و همکاران، ۲۰۱۱).
محمدی و همکاران (۱۳۹۰) اثر عصاره رزماری (۰، ۲۵/۶، ۵/۱۲، ۲۵، ۵۰ درصد) را روی ماندگاری گل شاخه بریده گلایول (Gladiolus grandiflara) بررسی و به این نتیجه رسیدند که تیمار ۲۵/۶ درصد بیشترین میزان آنتوسیانین گلبرگ را داشته و عصاره این گیاه جهت افزایش عمر گلجایی و نگهداری گلایول مناسب است.
عباس زاده و الهیان (۱۳۹۰) اثر اسانس های گیاهی مرزه، اکالیپتوس و کارواکرول ( ۰، ۴۰، ۸۰ ، ۱۲۰ میلی گرم بر لیتر) را بر پارامترهای گل بریده داودی (Chrysanthemum morifolium L.) بررسی وبه این نتیجه رسیدند که اسانس کارواکرول با غلظت ۸۰ و ۱۲۰ میلی گرم بر لیتر بیشترین عمر گلجایی را نسبت به سایر تیمارها نشان داد و بهترین جذب آب هم به تیمار اسانس مرزه با غلظت ۸۰ میلی گرم در لیتر بود.
موسوی بزاز و تهرانی فر (۲۰۱۱) اثر اسانس های گیاهی زیره، نعنا و آویشن (۵۰ و ۱۰۰ میلیگرم بر لیتر) و اتانول (۴ و۷ درصد) را بر ماندگاری گل بریده آلسترومریا (Alstroemeria sp.) بررسی و به این نتیجه رسید که تیمارها اثر مثبت بر عمر گلجایی و جذب آب داشند و تیمار ۵۰ میلی گرم بر لیتر اسانس آویشن عمر گلجایی را دو روز نسبت به شاهد افزایش داد.
جلیلی مرندی و همکاران (۲۰۱۱) تاثیر اسانس (Carum copticum) و (Satureja hortensis) را بر عمر گلجایی و خصوصیات گل بریده رز (Rosa hybrid L.) بررسی و دریافتند که اسانس های گیاهی باعث تاخیر در باز شدن گل نسبت به شاهد گردید و عمر گلجایی از این طریق افزایش یافت.
حسینی درویشان و همکاران (۱۳۹۰) اثرات غلظت های مختلف اسانس های گیاهی را بر عمر پس از برداشت و خصوصیات مرتبط با عمر گلجایی رز را بررسی و دریافتند که استفاده از اسانس رزماری و آویشن تاثیر مثبت و معنی داری بر اندازه قطر گل داشت. فاراگر و همکاران (۱۹۸۹) دریافتند که فعالیت ضد میکروبی اسانس های گیاهی به خاطر وجود ترکیبات سازنده آن ها می باشد.
اورعی و همکاران (۲۰۱۱) گزارش کردند که اسانس های گیاهی و نانوذرات نقره باعث کاهش آلودگی باکتریایی در محلول گلجایی گل بریده ژربرا (Gerbera jamesonii) می گردد. کاظمی و عامری (۲۰۱۲) اثر اسانس های گیاهی ، نانوذرات نقره و سالسیلیک اسید را به آلودگی میخک بررسی و دریافتند که تمامی تیمارها نسبت به شاهد باعث کاهش چند برابری جمعیت باکتری می گردد.
۳-۱- مواد گیاهی
در خرداد ماه ۱۳۹۳ گل های شاخه بریده داودی که در مرحله تجاری برداشت شده بودند، از گلخانه ی در شهر اصفهان تهیه و بلافاصله برای انجام تیمار و ارزیابی صفات به آزمایشگاه پس از برداشت دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت منتقل شدند.
۳-۲- پیاده کردن طرح آزمایشی
این مطالعه به صورت دائمی بر پایه طرح کاملا تصادفی با ۱۰ تیمار شامل اسانس گیاهی ژرانیوم در ۳ سطح (۲، ۶ و۱۰ سی سی در ۶۰۰ سی سی آب مقطر)، مورد در ۳ سطح (۲، ۶ و۱۰ سی سی در ۶۰۰ سی سی آب مقطر) و اکالیپتوس در ۳ سطح (۲، ۶ و۱۰ سی سی در ۶۰۰ سی سی آب مقطر) همراه با تیمار شاهد، در ۳ تکرار و ۳۰ پلات و در هر پلات ۴ شاخه گل و در مجموع ۱۲۰ شاخه گل در آزمایشگاه ارزیابی عمر گلجایی در شرایط فتوپریود ۱۲ ساعت، شدت نور ۱۲ میکرومول بر متر مربع بر ثانیه، رطوبت نسبی ۶۰ تا ۷۰ درصد و دمای ۲±۲۰ درجه سانتی گراد انجام شد (شکل ۳-۱).

شکل ۳-۱- نحوه پیاده کردن طرح آزمایشی
۳-۳- نحوه آماده سازی گل ها
ارتفاع گل ها ۵۲ سانتی متر تنظیم شد. گل ها با برچسب کد گذاری شده و پس از توزین با ترازوی دیجیتال، در گلدان های پلاستیکی حاوی ۶۰۰ سی سی آب به همراه اسانس ژرانیوم، مورد، اوکالیپتوس و ساکارز ۳% به صورت تیمار مداوم قرار گرفتند. در طول آزمایش به منظور جلوگیری از انسداد آوندی هر ۴ روز یک بار عمل برش انتهای ساقه (ریکات) به اندازه ی ۵/۰ سانتی متر درون آب انجام شد.
۳-۴- معرفی تیمارها
۱۰ تیمار مورد استفاده به قرار زیر بودند:

• C: آب مقطر (شاهد)

• O1: اکالیپتوس (۲ سی سی در ۶۰۰ سی سی آب مقطر)

• O2: اکالیپتوس (۶ سی سی در ۶۰۰ سی سی آب مقطر)

• O3: اکالیپتوس (۱۰ سی سی در ۶۰۰ سی سی آب مقطر)

• M1: مورد (۲ سی سی در ۶۰۰ سی سی آب مقطر)

• M2: مورد (۶ سی سی در ۶۰۰ سی سی آب مقطر)

• M3: مورد (۱۰ سی سی در ۶۰۰ سی سی آب مقطر)

• G1: ژرانیوم (۲ سی سی در ۶۰۰ سی سی آب مقطر)

• G2: ژرانیوم (۶ سی سی در ۶۰۰ سی سی آب مقطر)