روش کار : در جلسه دوم ، ضمن سلام و احوال پرسی و تشکر از حضور زنان موضوعات زیر مورد بحث قرار گرفت :
معرفی هوش هیجانی و تعریف های مرتبط با آن و آشنایی با مؤلفه های آن شامل :
الف: مؤلفه های درون فردی ( خود آگاهی ، جرأتمندی ،حرمت نفس ، خودشکوفایی و استقلال عمل)
ب:مؤلفه های سازگاری ( آزمون واقعیت ، انعطاف پذیری و حل مسئله )
پ: مؤلفه های خلق و خوی عمومی ( خوش بینی و نشاط )
ت: مؤلفه های میان فردی :( همدلی ، مسئولیت اجتماعی و روابط بین فردی )
ث: مؤلفه های کنترل تنش ها : ( تحمل تنش ها و کنترل تکانه ها )
پس از توضیح در مورد هر یک از مؤلفه های عنوان شده ، به ذکر اهمیت هیجانها و لزوم آنها در زندگی پرداخته شد و محاسن برخورداری از هوش هیجانی و ضرورت ارتقاء آن در افراد مورد بحث و گفتگو قرار گرفت . سپس در مورد کاربردهای هوش هیجانی در حیطه های مختلف زندگی از جمله در پزشکی ، در تجارت ، در ازدواج و زندگی زناشویی در خانواده بحث و گفتگو به عمل آمد .
در انتهای جلسه به سئوالات زنان پاسخ داده شد و نکات مهم ذکر شده به صورت کاغذ نوشته های از قبل تهیه شده در میان آنها توزیع شد . موضوع جلسه بعدی آنها با عنوان « خود آگاهی » معرفی گردید .
جلسه سوم
موضوع : خود آگاهی
هدف : آشنایی زنان با مفهوم خودآگاهی و مراحل آن و ارتقاء آن در ایشان
در جلسه سوم ، ابتدا خلاصه ای از بحث جلسه قبل مطرح شد و به سوالات انان پاسخ داده شد. سپس به تعاریف مرتبط با خودآگاهی که یکی از مؤلفه های هوش هیجانی است پرداخته شد.
ابتدا تعریف دان^[۱۸۱] (۲۰۰۲ ) از خودآگاهی در سه بخش توصیف شد :
آگاهی از دنیای بیرونی : یعنی اگاهی ما نسبت به دنیای خارج از جسممان یعنی آنچه می بینیم ، آنچه می شنویم ، می بوییم و یا لمس می کنیم.
آگاهی از دنیای درونی : یعنی آگاهی از درون خودمان ، مثل سردرد ، درد گردن ، فشار وارده بر نشیمن گاه و آگاهی از عواطف و احساساتمان .
آگاهی های الهامی : یعنی آگاهی ما نسبت به آنچه هنوز اتفاق نیفتاده است . یعنی گاهی از طریق الهامات به آگاهی می رسیم .
سپس به تعریف جان مایر^[۱۸۲] از خود آگاهی پرداخته شد :
« خود آگاهی به معنای آگاه بودن از حالت روانی خود و نیز تفکر درباره این حالت است » . سپس بحث و گفتگو درمورد این تعریف انجام گرفت . به دنبال این بحث ، فواید آگاه بودن فرد از احساس خود مورد بحث و گفتگو قرار گرفت . به عنوان مثال آگاهی از این که احساس فعلی من« خشم » یا « حسد » است ، به من کمک می کند تا نسبت به آن آگاهانه تر برخورد کنم و بتوانم جلوی مانور این احساسات ناسالم را بگیرم . در ادامه ، مراحل رسیدن به خود آگاهی معرفی شد.(به نقل از اسماعیلی ، ۱۳۸۳ ) .
شناخت نیازها : در این مورد نیازهای مادی و معنوی انسان مورد بحث قرار گرفت و طبقه بندی نیازهای مازلو تشریح شد و تأکید گردید که برای رسیدن به خودآگاهی باید سطح نیاز خود را شناسایی کنیم.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شناخت هیجانها : در این مورد تأکید گردید که برای رسیدن به خودآگاهی ، شناخت هیجان ها یک اصل است ، هر کس باید احساس و هیجان خود را بشناسد و بر آن نامی بگذارد . مراحل انجام این کار نیز تشریح شد. برای انجام این کار هر کس باید سعی کند با هیجاناتش ارتباط برقرار کند و به آنها توجه و دقت کند ، به عبارتی خوب گوش کند آنها چگونه خود را معرفی می کنند . افراد در شناخت هیجانهایشان باید دقت کنند که در لاک دفاعی فروع نروند و نگذارند دچار سردرگمی شوند زیرا گاهی افراد فکر می کنند از دست کسی عصبانی هستند اما نمی دانند آیا احساس آنان واقعاَ خشم ، حسد و یا احساسی دیگر است . بنابراین برای خودآگاهی ، شناخت صحیح هیجان ضروری است .
نام گذاری درست هیجان : در توضیح این مرحله بیان شد که برای رسیدن به خود آگاهی پس از شناخت هیجان باید بتوانیم به طور واضح و صریح نامی به هیجان بدهیم . سپس به این نکته مهم اشاره شد که اکثر ما در نامگذاری هیجان سه نوع مشکل داریم :
الف :جابجایی هیجان : مثلاَ شخصی به کسی حسد می ورزد ولی می گوید از او عصبانی هستم .
ب: بیان شدت هیجان : افراد در نامگذاری هیجانات خود به جای نامیدن هیجان ، شدت هیجان را بیان می کنند که آنها را از خودآگاهی دور می کند ؛ مثلاَ به جای اینکه بگوید « ناراحتم » می گوید « مثل بمب دارم منفجر می شوم » .
ج: بیان قضاوت گرایانه هیجان : افراد برای نامگذاری صحیح احساسات خود باید مستقیماَ به احساس خود اشاره کنند. اما در بیان قضاوت گرایانه آنها به قضاوت در مورد هیجان می پردازند ؛ مثلاَ می گویند وقتی در این اتاق کوچک سیگار می کشی احساس می کنم به من بی توجه هستی ( بیان قضاوت گرایانه ) در حالی که باید بگویند وقتی در این اتاق کوچک سیگار می کشی عصبانی می شوم ( نام گذاری هیجان ) و سردرد می گیرم .
تفکر در مورد شیوه تفکر : آخرین نکته در مورد رسیدن به خودآگاهی ، اندیشیدن و تفکر در مورد شیوه تفکر خود شخص نسبت به مسائل و رویدادها است.
در این مورد ، نحوه تفکر ما ، یعنی چگونگی نگاه کردن ما به امور و رویدادها مورد تأکید قرار گرفت و توضیح داده شد که همه افراد برای رسیدن به خودآگاهی باید نسبت به نگاه خود به امور از خود سوال کنند که با چه عینکی به مسائل نگاه می کنند. عینک خوش بینی یا عینک بد بینی . افراد خودآگاه ، نحوه نگرش خود نسبت به زندگی را دریافته اند و سعی می کنند مثبت اندیشی را روش تفکر خود قرار دهند.
در پایان جلسه به سوالات خانمها پاسخ داده شد و به جهت تمرین خودآگاهی ، از آنها خواسته شد تا جلسه آینده احساسات خود را شناسایی کرده بر آن نام بگذارند ، و در مورد شیوه تفکر خود ، از خودشان سوال کنند.
موضوع جلسه آینده با عنوان « مهار کنترل هیجانات منفی » معرفی شد.
جلسه چهارم
موضوع : مهار کنترل احساسات و هیجانات منفی
هدف : آموزش مهار و کنترل هیجانات به زنان
روش اجرا :
در جلسه چهارم در مورد هیجانات و احساسات مثبت و منفی صحبت شد و مهار و کنترل هیجانات، موضوع محوری تدریس قرار گرفت و در مورد عواقب و پیامدهای عدم توانایی در کنترل و مهار هیجانات صحبت شد ، در ادامه ، مهارت های کنترل احساسات ، ارائه شد :
برای دستیابی به این مهارت ها ، آشنایی با واکنش های جسمانی ، ذهنی و رفتاری مورد تأکید قرار گرفت . سپس به تعریف واکنش ها پرداخته شد : واکنش های جسمانی واکنش هایی هستند که جسم ما در رویارویی با یک احساس از خود نشان می دهد . مثلاَ در هنگام ترس رنگمان می پرد یا مردمک چشم گشاد می شود . واکنش های رفتاری نیز واکنش هایی هستند که در رفتار و در عمل از ما سر می زند مثلاَ وقتی عصبانی می شویم دستمان را مشت می کنیم و ممکن است روی چیزی بکوبیم .
واکنش های ذهنی هم نوع سوم از واکنش ها می باشند که ذهن ما در رویارویی با یک هیجان دچار آن می شود. در ادامه جلسه ، در مورد پیامدهای منفی عدم توانایی در مهار واکنش های جسمانی ، رفتاری همچنین واکنش های ذهنی توضیحاتی ارائه شد وبه ذکر چند مثال پرداخته شد :
راهکارهای مقابله با واکنش های جسمانی و رفتاری
روش تنفس عمیق
رفع تنش های ماهیچه ای
تخلیه هیجانی شامل :
فریاد زدن در محیطی باز
به بالش کوبیدن
گوش کردن به موسیقی آرام
تسبیح انداختن و با خدا راز و نیاز کردن
راهکارهای مقابله با واکنش های ذهنی : ( که در ۵ مرحله انجام می شود )
شناخت هیجان و نامگذاری صحیح آن
مرور قضیه در ذهن
تشخیص احساس سالم یا ناسالم
استفاده از استراتژی «تمن»
استفاده از فن مثبت اندیشی
برای مهار واکنش های ذهنی وقتی به ذهن فرد هجوم می آورند ؛ باید ابتدا هیجانها را شناسایی کرد . به مرور قضیه در ذهن پرداخت سپس تشخیص داد آیا این هیجان سالم است یا ناسالم . اگر افکار منفی به ذهن هجوم آورده باشند بدون شک هیجان ما سالم نیست و نباید اجازه مانور پیدا کند. برای این کار از استراتژی تمن استفاده می شود. « تمن » ابتدای لغات کلیدی تعمیم ، مبالغه و نادیده گرفتن است . در هنگام هیجانات منفی هر فرد باید از خود سئوال کند ، آیا مسئله پیش آمده را دارم تعمیم می دهم ؟ آیا در مورد آن مبالغه می کنم ؟ و آیا راه حل های دیگر را نادیده می گیرم ؟
مثلاَ ، همه دوست های من این جوری هستند ( تعمیم) یا این دوست من همیشه این قدر بی مسئولیت است. ( مبالغه ) و یا مشکلی که برایم پیش آمده و باعث خشم من شده هیچ راه حلی ندارد (فرد در کانال منفی خود حرکت می کند). این سوالها به فرد کمک می کند افکار خود رااز جهت منفی به جهت مثبت هدایت کرده و واکنش ذهنی خود را مهار کند.
در ادامه بحث ، آخرین راه کنترل افکار و احساسات منفی به کارگیری فن مثبت اندیشی معرفی شد . مثبت اندیشی فنی است که در آن بر توانایی های فرد ، با ارزش بودن او و عزت نفس و اعتماد به نفس او تأکید شده و در آن ، تغییر جهت فکر و ذهن ازمنفی به مثبت مورد نظر است. به عبارتی فرد در مواجهه با واکنش های ذهنی منفی نباید به ذهن خود اجازه دهد در مسیر منفی پیش برود و باید تلاش کند تا افکار خود را به سمت مثبت هدایت کند. یعنی اجازه ندهد، معایب کار و مشکلات پیش آمده تا آن حد برایش بزرگ جلوه کند که محاسن کار را نادیده بگیرد. زیرا در مثبت اندیشی تصور بر این است که آنچه به نظر بد می رسد می تواند حسن هم داشته باشد . باید بینا بود وآن را یافت و آن را بزرگ کرد.
در انتهای جلسه به پرسشهای خانمها پاسخ داده شد و از آنها خواسته شد تا هفته آینده مهار واکنش های ذهنی ، رفتاری و جسمانی را در موقعیت های عملی ، تجربه و تمرین کنند. موضوع جلسه آینده با نام « روش حل مسئله » معرفی شد.
جلسه پنجم
موضوع : روش حل مسئله
هدف : آموزش روش حل مسئله به زنان
روش اجرا: در آغاز جلسه ، ابتدا در مورد حل مسئله صحبت شد و محاسن تسلط بر این روش برای خانمها شرح داده شد.