گفتم چهارتا غذای گرم و یک پرس نور! دانستم که مولانا نور می­خورد. (همان: ۱۸)
با کمک شمس و با مساعدت مجلس شورا و شورای شهر، روح قطار را باز می­گردانیم به عقب. (همان: ۸۷)
اتاقک کوچک شبیه زاغه با تخت های وا رفته. (همان: ۲۰)

۳-۱-۲-۲-۲-تشخیص (جان بخشی)

از ویژگی­های ادبی دیگر قزوه در آثار منثورش استفاده از آرایه ادبی تشخیص و جان­بخشی است. شفیعی کدکنی در تعریف تشخیص آورده­است:
بخشیدن صفات انسان و به ویژه احساس انسانی به چیزهای انتزاعی، اصطلاحات عام و موضوعات غیر انسان یا چیزهای زنده­ی دیگر. (شفیعی، ۱۳۷۵: ۱۵۰)
که به چند مورد از این صنعت ادبی اشاره می­کنیم.
بیشتر این هیاهو مال این دل آتش گرفته­است که دارد این وقت غروب، نی­نامه می­سراید. (همان: ۱۱)
چرا ماشین­ها ایستاده­اند. شاید تعظیم می­ کنند به جلال الدین. (همان: ۱۲)
اگر خدا خواست و ماندیم در حافظه­ تاریخ فدائیان سرتاریخ حج اول بنده جرّ و بحث نکنند (قزوه، پ، ۱۳۸۸: ۱۶)
چه زود دوست شدم با مدینه. با هوایش “خاکش"و خیابان­هایش. (همان: ۲۸)
درشمال مدینه و در قسمت شرقی آن کوهی قهوه­ای رنگ و نه­چندان بزرگ قدکشیده به نام احد، که میان همه کوه­های عالم یگانه است و بوسه بر گام­های بزرگانی چون رسول الله و علی ابن ابی طالب و حمزه سیدالشهدا زده­­است. (همان: ۴۶)

۳-۱-۲-۲-۳-حس­آمیزی

از دیگر ویژگی­های ادبی قزوه استفاده از صنعت ادبی حس­آمیزی است.
شفیعی کدکنی در کتاب صورخیال در شعر فارسی در تعریف این آرایه ادبی آورده است « یکی از وجوه برجسته­ی ادای معانی از رهگذر صورخیال، کاری است که نیروی تخیل در جهت توسعه لغات و تعبیرات مربوط به یک حس انجام می­دهد، یا تعبیرات و لغات مربوط به یک حس را به حس دیگری انتقال می­دهد» (شفیعی، ۱۳۷۵: ۲۷۱)
با این تعریف به چند مورد از این صنعت ادبی استفاده شده در آثار منثور قزوه اشاره می­کنیم.
من فکر می­کنم که تمام آن ستون­ها و شاخه­ های خرما"تمام آن خشت­های ساده مسجد” که دست­های پیامبر آن ها را نوازش کرده بود” روزی گریه کردند چون آستن حنانه"و من هنوز صدای آن­ها را از زیر خاک­ها می­شنوم. از محله بنی­هاشم دیروز گذشتم و از در جبرییل امروز وارد مسجد قدیمی رسول الله شدم که ناگهان سنگ­های مرمر و درهای کنده­کاری شده و منبرهای سلطان پسند” مرا از آن همه خاطرات آفتابی جدا کرد. (همان: ۴۰)
قزوه در بخشی از این کتاب آورده­است:
گفته­اند یک هفته در مدینه می­مانیم. یک هفته فرصت کمی نیست و می­ شود بارها رفت کنار بقیع و حرم رسوالله. گرچه مزه­اش به این است که دستت­ را برسانی به ضریح. (همان: ۴۰)

۳-۱-۲-۲-۴-کنایه

از دیگر ویژگی­ ادبی آثار منثور قزوه، کاربرد صنعت ادبی کنایه است.
کنایه عبارت است از به­کار بردن یک عبارت در دو معنی قریب و بعید (ذکر قریب و اراده کردن بعید) است. در عبارت(دهن بین) مفهوم قریب عبارت است به دهان دیگران نگاه کردن برای گوش کردن به حرف آنها است. در معنی بعید عبارت است از زودباوری، یعنی هرچه دیگران می­گویند باور می­ کند. (هادی، ۱۳۷۱: ۱۳۷)

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بیشتر کنایه­هایی که قزوه در میان متن آورده­است، کنایه­های عامیانه و کوچه و بازار است و این موضوع از مردمی بودن شاعر حکایت دارد که به چند نمونه اشاره می­کنیم.
پرویز بیگی گفت: قالیچه­های تبریز حرف ندارد… (قزوه، ت، ۱۳۸۸: ۸۶)
حمله­دار سابقمان کارد به او می­زدی خونش در­نمی­آمد. (قزوه، پ، ۱۳۸۸: ۲۱)
جوجه مرغ­های سوخته شده وگربه­هایی که می­آمدند از بین پاهای حاجی­ها رد می­شدند و مگس­ها که بازارشان گرم بود. (همان: ۲۰)
گداها هم عجب کار­وبارشان گرفته است. (همان: ۳۷)
آدم باید مغز خر خورده ­باشد تا حرف این­هارا باور نکند. (همان: ۳۹) و همه می­­گویند خدا راضی نیست و پیامبر راضی نیست و باز همان آش و همان کاسه و انگار کاسه­ای زیر نیم کاسه هست. ­(همان: ۱۱۳) و حسابی دماغشان سوخت. (همان: ۱۱۷) میانه فهد و برادرش سلطان عبدالله ولیعهد” هم شکر آب است. ­(همان: ۱۱۹)

۳-۱-۲-۳-ویژگی فکری

از دیگر مواردی که در سبک­شناسی یک اثر ادبی مورد توجه­است بررسی ویژگی های فکری یک اثر ادبی هست. قزوه در اثر ادبی سفرنامه­ی قونیه در قطار، با سفر خیالی با قطار به همراه مولانا و دیگر شاعران و نویسندگان همسفر می­شوند و در هر ایستگاه به موضوعی می­پردازند و در قالب نوعی طنز و انتقاد، ماجراهایی را مطرح می­ کند و نظر شاعران بزرگ و شاعران هم عصر خود را از دیدگاه خود، البته با شناختی که از روحیه­ و اخلاق آنان دارد بیان می­ کند.
این مسافرت تخیلی چهل ایستگاه دارد که برای هر کدام عنوان­هایی را انتخاب کرده­است. مثلا در ایستگاه هفدهم با عنوان «­ای برادرقصه چون پیمانه است» قزوه آورده­است: داریم به ایستگاه شارحان مثنوی می­رسیم! انقروی، فروزانفر، استعلامی، محمد تقی جعفری، سروش، خرمشاهی و دیگران هرکدام یک ایستگاه داشتند و خودشان هم ایستاده­بودند در کنار ایستگاه. بعد من پرسیدم: شرح محمدتقی جعفری بهتر است یا فروزانفر، که شمس شرح جعفری را بیشتر پسندید. ­(قزوه، ت، ۱۳۸۸: ۱۰۳)
همچنین قزوه در این اثر ادبی گریزی هم به هشت سال دفاع مقدس زده­است. وی به خاطر حضور خودش در جبهه و جنگ تحمیلی و دفاع مقدس، از رشادت­های رزمندگان و جانبازان سخن به میان آورده­است:
در تک شلمچه من هم بودم. چندتا از بچه­های زخمی را خودم بردم عقب. آخرش شیمیایی زدند. سینه­ام هنوز هم می سوزد… (همان: ۳۷)
مولانا می­گوید، مشتاق شنیدن است. عبدالملکیان سینه صاف می­ کند و می­خواند: “تمام چهارده سالگی اش را در کفن پیچیده ام… “(تشییع شهید چهارده ساله ای است در روستای دوآبه!). (همان: ۲۹)
علیرضا قزوه در نوشتن سفرنامه­ی پرستو در قاف، با دیدن اماکن مقدس،­گریزی به تاریخ می­زند و از اوضاع و احوال اولیای الهی در زمان حیات مبارک­شان سخن به میان می ­آورد. این سفرنامه علاوه بر اینکه یک روایت عینی از سرزمین وحی است نوعی آگاهی بخشی از اوضاع و احوال حاجیان در مکه و مدینه هست و از تاریخ و احادیث و روایاتی که راجع به این سرزمین آمده، سخن به میان می­آوررد.
کنار­­ قبر ­ام­سلمه بودم که بی­اختیار یاد­ کربلا افتادم. ام­سلمه هماره مدافع اهل­بیت ­بود و عایشه… (همان: ۳۲)
قبا در جنوب غربی شهر، اولین مسجدی بوده که پیامبر و اصحاب، آن را در مدینه بنا کردند. پیامبر فرموده­بود که جبرئیل در ساختن این مسجد به من کمک کرد. قبا همان جایی­است که مردم مدینه هر روز به شوق دیدار پیامبر به آنجا می­آمدند. (همان: ۶۲)
قزوه از آدم­های دور و برش هم انتقاد می­کرد که آنطور که شایسته­ بندگی خدا باشد، بندگی­اش را نکرده­­اند:
رحیم می­گفت یک زن آفریقایی آمده­بود هر هفت تا سنگ را پرت کرد توی سر جمعیت و رفت. و من فکر می­کردم اگر حلاج و شبلی و عین القضات و بایزید و این جور آدم­ها هم می­آمدند و اوضاع روزگار ما را می­دیدند همین کار را می­کردند. (همان: ۱۱۵)
همچنین قزوه در این سفرنامه اعمال حج را مهم می­دانست ولی بیشتر به دل توجه داشت تا به ظاهر.
گفته­اند حق نداریم به آینه نگاه کنیم. یک دانه از موی سر یا ریشمان را بکنیم باید قربانی دهیم. خلاصه باید دست از پا خطا نکنیم” اما این­ها همه ظاهری است. اصل کار، دل است که باید حرام را ترک کند و ما همه دردمان این است و اصلا حج برای این است که بیاییم دل را مداوا کنیم. (همان: ۷۵)
از دیگر مبانی فکری قزوه انتقاد و اعتراض به سران و خادم­الحرمین هست که با اماکن مقدس کارهایی را می­ کنند که باب میل آمریکا و دشمنان دین است نه صلاح دین و اسلام.
در قسمت شمالی و شرقی و غربی تا دلت بخواهد در ساخته­اند و نام خیلی از همین سلاطین و خلفا و امرا را گذاشته­اند بالای درها. باب عبدالمجید و عبدالعزیز و سعودی و فردا لابد یا سلطان عبدالله"برادر فهد"یا پسر فهد"بستگی به این دارد که آمریکا از کدام یک بیشتر خوشش بیاید و باید منتظر توسعه­ها بمانیم. (همان: ۴۶)
همچنین قزوه از دنیاطلبی و زرق و برق دنیایی خادم­الحرمین پرده برمی­دارد و از مظلومت بقیع می­نویسد:
بر کوهی، قصری بزرگ و ییلاقی ساخته­اند باشکوه و زرق و برق دنیایی که متعلق به خادم­الحرمین و بقیع و بارگاه حضرت حمزه را نیز وهابیون خراب کرده ­اند به همان دلیل که کاخ ییلاقی خادم­الحرمین باید آباد بماند و یک دو جین از کاخ­ها در همین حجاز قد­ ­کشیده­است و یک دو جینش در فرنگستان. (همان: ۴۷)
قزوه از دشمنی و کینه توزی شرطه­ها و عمال با دوست داران اهل بیت (ع)می­گوید و تظاهر به دین­داری آنان را به سخره می­گیرد:
یک ماشین امر به معروف! آمد با بلند گوی قوی دارد مخ همه را می­خورد و چرت می­گوید و از خود دلشاد است! دارد بلند بلند می­گوید که اینجا احد است و حرف هایی مثل ” آنچه در جوی می­رود آب است ” تا روضه را خراب کند و همه اعصابشان خرد شده و تک و توکی مثل من که عربی شکسته بسته­ای می­فهمند هم داغ کرده ­اند و خلاصه روضه خراب می­ شود و امر به معروف کامل! (همان: ۴۹)

۳-۲-بخش دوم: سبک شناسی آثار منظوم علیرضا قزوه

در سبک­شناسی آثار منظوم قزوه نیز به خاطر تعداد زیاد کتاب­ها و آثار منظوم، به چند کتاب و مجموعه شعری ایشان که بیشتر بار ادبی داشته اند و مورد قبول و استقبال خوانندگان زیادی قرار گرفته­است توجه شده­است. این آثار عبارتند از: گزیده­ی اشعار سوره­ی انگور، از نخلستان تا خیابان، عشق علیه­السلام، با کاروان نیزه و پشت هر سنگ خداست.